ရေးသားသူ- စောရှင်မေ

လယ်ကွင်းထဲတွင်စပါးပင်တစ်ပင်ချင်းစီမှာ ခါးဆစ်မှ ကျိုးကျနေသည်။ အချို့မှာ ၆လက်မခန့် အမြင့်ရှိသော ရေထဲတွင် အကုန်ပြိုကျနေသည်။တချို့စပါးပင်များကတော့ ၆ လက်မခန့်ရှိသည့် ထိုရေအမြင့်ကိုထိုးဖောက် ရှင်သန်နေသေးသည်ကိုတွေ့၇သည်။ သို့သော်လည်း အရောင်အဆင်းမှာသဘာ၀အတိုင်းရှိသင့်သော စိမ်းစိုမှု မရှိတော့ပေ။

ညိုသည့် အပင်ကညို၊ ဝါသည့် အပင်က ဝါနေကြသည်။ ကောက်ရိုးအမျှင်ကို ရေထဲ ပစ်ချထားသလို ရွှံ့အိုင်ထဲနစ်၍ ရေလွှမ်းမိုးမှုဒဏ်ကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြ၇သည့်အတွက် နာလန်မထူနိုင်လောက်အောင်ယိမ်းယိုင်နေကြသည်။

ရခိုင်တွင်မကြာသေးခင်က ရေကြီးလွှမ်းမိုးမှုခံခဲ့ရသည့်အတွက် မြို့နယ်အချို့မှလယ်သမားများ၏ စိုက်ပျိုးပြီးစ စပါးခင်းများ ရေလွှမ်းပျက်စီးသွားခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

ပုံမှန်ဆိုလျှင် ၇ခိုင်မှတောင်သူများသည်ဧပြီလ (သင်္ကြန်အလွန် ၄၅ ရက်အကြာ)တွင် လယ်ယာများကို စတင်ထွန်ယက်လေ့ ရှိကြသည်။ယခုနှစ်တွင်တော့ မေလလယ်က တိုက်ခတ်သွားသော မိုခါ မုန်တိုင်းအပြင်ရာသီဥတုဖောက်ပြန်၍ အချိန်လွန်မှ မိုးရွာသွန်းမှုကြောင့် လယ်သမားများမှာအခက်အခဲမျိုးစုံနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ လယ်ယာစပါးမျိုးစေ့ကြဲ၇သည့်အချိန်သည်လည်း နှစ်လခန့် နောက်ကျခဲ့၇သည်။

ထို့ပြင်မကြာသေးခင်ကလည်း ရခိုင်မြို့အများအပြားတွင် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းပြီးမြစ်ရေနှင့် ချောင်းရေများလျှံတက်ခဲ့သည့်အတွက် လယ်ယာများထဲ ရေလွှမ်းမိုးမှုခံခဲ့ရခြင်းကိုလယ်သမားများ ရင်ဆိုင်ခဲ့၇ပြန်သည်။

မြောက်ဦးမြို့၊ ထမ္မရာဇ်ရပ်ကွက်မှစပါးစိုက်တောင်သူ ဦးဘအေးက “ပေါက်နေတဲ့စပါးအပင်လေးတွေ လက်တစ်တောင်လောက် ဖြစ်နေပြီးမှ ရေဝင်လို့ အကုန် သေသွားတယ်။မိုးမရွာခင် ကြဲထားတဲ့စပါးတွေကလည်း မပေါက်ဘူး။ အကုန် ပုပ်သွားတယ်။ လယ်ဧက ၂၀ လောက်ထဲက ၉ ဧကလောက်ပျက်စီးသွားတယ်။ ကျန်တဲ့ လယ်တွေလည်း ပျက်မပျက် အခြေအနေ စောင့်ကြည့်၇ဦးမယ်”ဟုသူရင်ဆိုင်နေ၇သည်ကို ဆိုသည်။

ရေလွှမ်းမိုးမှု

ရခိုင်ရှိ ကျောက်တော်၊မြောက်ဦး၊ မင်းပြား၊ အမ်း၊ မြေပုံ၊ သံတွဲ၊ တောင်ကုတ်၊ ဘူးသီးတောင်၊မောင်တော စသည့်မြို့နယ်များတွင် ပြီးခဲ့သည့် သြဂုတ်လ ၁ ရက်မှစတင်ကာ ၈ ရက်အထိမိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းပြီး မြစ်ရေနှင့် ချောင်းရေများ လျှံတက်ခဲ့သည့်အတွက်ရေလွှမ်းမိုးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

အဆိုပါမြို့နယ်များအနက် ရေလွှမ်းမိုးမှုဒဏ်ကိုဆိုးဝါးစွာ ခံခဲ့၇သည့် ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦးနှင့် မင်းပြားမြို့နယ်များတွင်စိုက်ပျိုးပြီးစ စပါးခင်းများ ယခုကဲ့သို့ ရေလွှမ်းခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်ဟုလည်းနစ်နာဆုံးရှုံးခဲ့သည့် လယ်ပိုင်ရှင်များက ပြောသည်။

ပျက်စီးခဲ့သည့်လယ်ဧက

အဆိုပါမြို့နယ်များတွင်စိုက်ပျိုးပြီးစ လယ်ဧက ရ သောင်းကျော်ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့သည်ဟုရက္ခိုင်အမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်(ULA)က သြဂုတ်လ ၁၄ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂကလည်းရခိုင်ရှိ မြို့နယ်အချို့၌ ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းကရေလွှမ်းခံခဲ့၇သည့် လယ်ဧက ၅ သောင်းကျော်ရှိခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ရေလွှမ်းခံ၇၍ပျက်စီးသွားခဲ့သည့် လယ်ဧကများသည်လည်း သောင်းနှင့်ချီရှိနိုင်သည်ဟုခန့်မှန်းပြောဆိုထားသည်။

ရေလွှမ်းမိုးမှုကြုံခဲ့၇သည့်မြို့နယ်များအနက် မင်းပြားတွင်ဧက ၂၄၀၀၀ ကျော်၊ ကျောက်တော်တွင် ဧက ၁၅၀၀၀ ကျော်နှင့် မြောက်ဦးတွင် ဧက၁၃၀၀၀ ဝန်းကျင်၊ စုစုပေါင်း ဧက ၅၂၀၀၀ ကျော်အထိ ရေလွှမ်းခံခဲ့ရသည်ဟုရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက ပြောသည်။

စပါးအထွက်နှုန်း

ယခင်က ပုံမှန်ရာသီဥတုကဲ့သို့ မိုးရွာသွန်းမည်ဆိုပါက စပါး ၈ ဧကကို အနည်းဆုံး စပါးတင်း ၆၀၀ ကျော်ခန့်ထွက်လေ့ရှိသည်ဟု ဦးဘအေးထံမှ သိ၇သည်။ သို့သော် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်မိုးရာသီမှ စတင်ပြီး ၇ခိုင်တွင် မိုးခေါင်ခဲ့သည့်အတွက် စပါး ၈ ဧကစိုက်ပျိုးရာတွင် စပါး တင်း ၂၀၀ ကျော်ခန့်သာ ထွက်ရှိခဲ့သည်ဟု၎င်းက ပြောသည်။

“ လယ်သမားတွေမှာ လယ် ၈ဧကလောက် လုပ်လို့ စပါးတင်း ၂၀၀ ကျော် ထွက်တယ်ဆိုရင် မြေဩဇာဖိုး၊အလုပ်သမား ထွန်ယက်ခ၊ ဆီဖိုး စတာတွေ နုတ်လိုက်ရင် စပါး တင်း ၅၀ တောင်မကျန်ဘူး ” ဟုသူက ပြောသည်။

လက်ရှိ ပျက်စီးသွားသည့်နေရာများတွင် ထပ်၍ စပါးကြဲရန် ပြင်ဆင်ထားသော်လည်း စပါးမျိုးစေ့များရှားပါးနေပြီး ယခုနှစ်အတွက် စပါးထွက်နှုန်းများကို ခန့်မှန်းခြေမပြောနိုင်သေးပေ။

စပါးမျိုးစေ့များရရှိမည်ဆိုပါက မိုးနှောင်းသည့်အချိန် ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သည့်အတွက် တစ်ဧကကိုစပါးတင်း ၂၀ လောက်သာထွက်နိုင်ခြေရှိတော့သည်ဟု ဦးဘအေးက ပြောသည်။  

မင်းပြားမြို့တွင်လည်း ဩဂုတ်လ၂ ရက်မှစ၍ ဒီရေတက်လာသည့်အချိန်တွင် စပါးခင်းများထဲ ရေများ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ၈ရက်ခန့်ကြာအောင် နစ်မြုပ်ခဲ့သည့်အတွက် စပါးများ ဆွေးမြေ့ပျက်စီးမှုများရှိသည်ဟုတောင်သူများထံမှ သိ၇သည်။

လယ်ဧက ၂၀ ကျော်စိုက်ပျိုးထားသည့်အနက် ထက်ဝက်ကျော် ပျက်စီးခဲ့သည့် မင်းပြားမြို့နယ်မှဒေါ်သိန်းစိန်နုက “မိုးရွာချင်ရင်တအား ရွာတယ်။ နေပူလည်းတအား ပူတယ်။ ဆိုတော့ ပထမ ပျိုးထားတဲ့ စပါးမျိုးစေ့တွေကလည်း အပင် မထွက်ဘူး။ဇူလိုင်လဆန်းလောက်က ဒုတိယတစ်ကြိမ် ထပ်ကြဲထားတာ။ အပင်တွေကတော့လက်တစ်ထွာလောက်ထွက်နေပြီ။ ဒီတစ်ခေါက် ရေတွေဝင်တဲ့အခါ အမြစ်ကနေ ပျက်သွားတယ်” ဟု ဆိုသည်။

ထိုပျက်စီးသွားသည့်နေရာများတွင် တစ်ဖန် လယ်ထွန်ယက်ကာ မျိုးစပါးများ ထပ်ကြဲမည်ဆိုပါက အချိန် နှောင်းနေပြီဖြစ်သည့်အပြင်သူမအတွက်တော့ လယ်ယာထွန်ယက်ခလည်း မတတ်နိုင်တော့ပေ။

ယခုနှစ်တွင်ထိုသို့သော စပါးစိုက်ဧကများ ပျက်စီးမှုရှိနေသည့်အတွက်လာမည့်နှစ်တွင် စပါးအထွက်နှုန်းများ ထက်ဝက်ခန့် လျော့ကျသွားနိုင်မည်ဟုသူက ခန့်မှန်းသည်။

“ ဧက ၂၀ ကျော်ဆိုရင်စပါးက တောင်း၃၂၀၀ လောက် ၇တာပေါ့နော်။ ထက်ဝက်ပျက်စီးသွားတော့ တောင်း ၁၆၀၀ လောက် လျော့သွားဖို့ကသေချာနေပြီ။ ဒီနှစ်လည်း အဆင်မပြေလောက်ပါဘူး။ ဖွင့်ပြောပြဖို့တောင်မတတ်တော့ဘူး။ ဒါပေမယ့် သက်နုစပါးထပ်ကြဲထားတော့ အဆင်ပြေမလားဆိုပြီးမျှော်လင့်နေပါတယ်” ဟုဒေါ်သိန်းစိန်နုက ပြောသည်။

ဆန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှု

ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ကလည်းမိုးရာသီတွင် ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုနှင့်အတူ မိုးခေါင်ခဲ့သည့်အတွက်ရခိုင်ပြည်၏ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကို အကြီးအကျယ် ထိခိုက်မှုရှိခဲ့သည်။အကျိုးဆက်အနေဖြင့် ယခင်နှစ် စပါးပေါ်ချိန်တွင် စပါးအထွက်နှုန်းမကောင်းခဲ့ဘဲဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ တစ်ဟုန်ထိုး မြင့်တက်ခဲ့သည်။

လက်ရှိ စစ်တွေမြို့ဆန် လက်ကားဈေးအနေဖြင့် ဈေးကွက်တွင် ပေါ်ဆန်းမွှေး တစ်အိတ်လျှင်ကျပ် ၉၀၀၀၀ မှ ၉၅၀၀၀ အထိ၊ စာပစီကောက်လျင် တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၈၀၀၀၀မှ ၈၅၀၀၀ အထိ၊ သီရိဒုံ တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၇၀၀၀၀ မှ ၇၅၀၀၀ အထိရှိနေသည်။

ထိုဈေးနှုန်းများသည် စပါးပေါ်ပြီးဇန်နဝါရီလကတည်းကပင် တရွေ့ရွေ့ မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး မိုခါမုန်တိုင်းအပြီးလက်ရှိ ၃ လကြာသည့်တိုင်အောင် ဆန်ဈေးကျခြင်း မရှိသေးပေ။ အမြင့်ဈေးနှုန်းတွင်ပင်ငြိမ်သက်နေသည်ဟု စစ်တွေမြို့ စွမ်းပကားဆန်စက်ပိုင်ရှင် ဒေါ်စောအေးမေကပြောသည်။

“ဆန်ဈေးကလေ ဘာလို့ ငြိမ်နေလဲဆိုတော့မိုခါပြီးတာနဲ့ ဆန်အဝယ်လည်း နည်းသွားတယ်။ ပြည်သူတွေမှာလည်းကယ်ဆယ်ရေးတွေ ၇ကြတော့ အဲဒါကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်း ငြိမ်နေတာပါ။မနှစ်ကထက်ဆိုရင် ဆန်ဈေးနှုန်း ကျပ် ၄၀၀၀၀ လောက် တက်သွားတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လပိုင်းက စစ်တွေမြို့ ဆန်ဈေးကွက်တွင်ပေါ်ဆန်းမွှေးဆန်တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ကျပ် ၄၅၀၀၀ မှ ၅၇၀၀၀ အထိ၊သီရိဒုံဆန် တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၄၀၀၀၀ အထိ၊ စာပစိကောက်လျင် တစ်အိတ်လျှင် ၄၄၀၀၀အထိ၊ မနောသုခဆန် တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၃၃၀၀၀ မှ ၃၄၀၀၀ အထိ အသီးသီးဈေးရှိခဲ့ကြောင်း ဆန်ဆိုင်များထံမှ သိ၇သည်။

လက်ရှိတွင်တော့ ဆန်ဈေးနှုန်းမှာတက်လာခြင်းမရှိသလို ကျဆင်းသွားခြင်းလည်း မရှိဘဲ ဈေးကွက် ငြိမ်သက်လျက်ရှိနေသည်။မည်သည့်အချိန်တွင် ဈေးနှုန်းပြောင်းလဲသွားနိုင်မည်ကို မခန့်မှန်းနိုင်ဘဲ ဆန်အရောင်းအဝယ်အပေါ်တွင်သာ မူတည်နေကြောင်း ဆန်ကုန်သည်များက သုံးသပ်ကြသည်။

“စစ်တွေက ဆွဲအားရှိတယ်။စစ်တွေကပဲ ဝယ်ကြတယ်ဆိုရင် ဈေးတက်သွားပါမယ်။ လောလောဆယ်ကတော့ ရန်ကုန်မှာဆန်နှုန်းတွေ တက်နေတယ်ဆိုတော့ နည်းနည်းတော့ တက်နိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။ ဆန်ဈေးငြိမ်အောင်ဆိုရင်အားလုံး အစည်းအဝေး လုပ်၇မယ်။ ညီတူညီမျှ ထိန်းရမယ်။တစ်ယောက်တစ်ပေါက်ဆိုရင် တစ်ယောက်တည်း ထိန်းနေလို့လည်း မ၇ပါဘူး” ဟု မစောအေးမေကဆိုသည်။

နောက်ဆက်တွဲပြဿနာ

ထိုကဲ့သို့ ဆန်ဈေးနှုန်းများတစ်ဟုန်ထိုး မြင့်တက်လာမှုကြောင့် ရခိုင်ပြည်ရှိ အခြေခံ လူတန်းစားများမှာသူတို့၏ တစ်နေ့တာ စားဝတ်နေရေးကိုပင် မဖြေရှင်းနိုင်ဖြစ်နေ၇သည်။ ထို့ကြောင့်ခိုးဆိုးလုယက်မှုများစသည့် ဒုစရိုက်မှုများပင်ဖြစ်ပွားလာနေသည်ဟု ဒေသခံများထံမှ သိ၇သည်။

မင်းပြားမြို့မှ ကိုစိုးနိုင်က“ ဆန်ဈေးနှုန်းကမတက်ဘူးဆိုရင်တောင် ၇၀၀၀၊ ၁၀၀၀၀ အဲဒီလို တက်နေတာ။ကုန်ဈေးနှုန်းလည်း တက်တယ်။ အဆင်မပြေကြရင် တဖြည်းဖြည်း ခိုးဆိုးလုယက်မှုတွေပိုများလာတယ်။ ခြံတွေကို သေချာသော့ပိတ်ထားရင်လည်း ဆိုင်ကယ်တွေကိုချယူသွားကြတယ်” ဟုဆိုသည်။

ထိုကဲ့သို့ခိုးဆိုးလုယက်မှုများနေသည့်အတွက် ပြည်သူများအနေဖြင့် မိမိတို့နေအိမ်ခြံစည်းရိုးများကို သော့ပိတ်ထားသော်လည်း မလုံခြုံတော့သည်အထိဖြစ်လာနေသည်။ပိတ်ထားသည့်ခြံများကို ဖွင့်ဖောက်ကာ ဆိုင်ကယ်များအခိုးခံရမှုရှိနေသည်။ ဈေးသည်များ၏ ဈေးဆိုင်တန်းများတွင်လည်းသိုလှောင်ထားသည့် စားသုံးကုန်ပစ္စည်းများ အခိုးခံရမှုများကိုကြုံတွေ့နေကြ၇သည်ဟု ကိုစိုးနိုင်က ပြောသည်။

တောင်သူများအရေးဘယ်လိုဖြေရှင်းမလဲ

ပြန်ကောက်ရလျှင်လက်ရှိအချိန်တွင် ရခိုင်မှ တောင်သူများ၌ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။အစိုး၇အဖွဲ့အစည်းများထံမှလည်းကောင်း၊ ပုဂ္ဂလိကထံမှလည်းကောင်းတောင်သူများအတွက် အကူအညီများ လိုအပ်နေသည်။ ပျက်စီးဆုံးရှုံးသွားသည့်လယ်ဧက နေရာများတွင်အစားထိုး ပြန်လည်စိုက်ပျိုးမည်ဆိုပါကလည်းယခုအချိန်တွင် မိုးရွာသွန်းမည့်ကာလမှာ လွန်စွာ နှောင်းနေပြီဖြစ်သည်။ သည့်အတွက်သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများမှ သက်နုစပါးများ ထောက်ပံ့ပေးမည်ဆိုပါကအချိန်မီနိုင်သည်ဟုလည်း လယ်သမားများက ရှုမြင်ကြသည်။

သက်နုစပါးဆိုသည်မှာ ၅လ စပါး၊ ၄ လ စပါး၊ ၃ လ စပါး၊ ၂ လ စပါး ဟူ၍ အသီးသီးရှိကြသည်။ ၅ လအကြာတွင်အပင်ထွက်လာသည့် စပါး၊ ၄ လအကြာတွင် အပင်ထွက်လာသည့်စပါး စသဖြင့်ရှိသည်။ယင်းကြောင့် ၂ လ၊ ၃ လ အကြာတွင် စပါးပင်ထွက်လာသည့် သက်နုစပါးကိုစိုက်ပျိုးမှသာ အချိန်မီတော့မည်ဟု လယ်သမားများက ဆိုကြသည်။

ထိုသို့သောအကူအညီများ မရရှိပါက တောင်သူဘ၀ဖြင့်အရိုးထုတ်နေရသော မြောက်ဦးမြို့မှ ဦးဘအေးအတွက်ဖြေရှင်းရန် တစ်ခုသာရှိတော့သည်။

“ဒီဟာတွေကို အစိုးရအဖွဲ့ကဖြစ်ဖြစ်၊ဘယ်အဖွဲ့အစည်းကပဲ ဖြစ်ဖြစ် ကူညီပေးမယ်ဆိုရင် နည်းနည်းတော့အသက်ရှုလို့ ၇နိုင်ကြမှာပေါ့။ လယ်သမားဆိုတိုင်းလည်း ပိုက်ဆံ ရှိတာမှ မဟုတ်တာ။တစ်ဆယ်တိုးနဲ့ ပိုက်ဆံချေးပြီး လယ်လုပ်ထားတာ။ ဘယ်ကမှ အထောက်အကူ မပြုရင်ရှိတာကို ထုခွဲ ရောင်းချစား၇တော့မှာပေါ့”ဟု ဦးဘအေးက စိတ်ပျက်လက်ပျက် ပြောဆိုလိုက်သည်။