အမျိုးသမီးများအပေါ် အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှု ချက်ချင်း - ရပ်!

မောင်သက်ဝေ(အမ်း)

(တစ်)

လွန်ခဲ့သည့်နှစ်က ရခိုင်ပြည်၊ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်တစ်ခု(သို့မဟုတ်) ကျေးရွာတစ်ခု၏ လမ်းမပေါ်တွင် လင်ယောက်ျားဖြစ်သူက ဇနီးမယားဖြစ်သူအား လူမဆန်စွာ ကိုယ်ထိလက်ရောက် ဆဲဆိုရိုက်နှက်နေသော ဗီဒီယိုရုပ်သံတစ်ခုသည် လူမှုကွန်ရက်၌ ကျယ်ကျယ်ပျံ့ပျံ့ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ လူအများက မရိုက်ရန် ဟန့်တားကြသော်လည်း အသက် ၃၀အရွယ် ထိုအမျိုးသားသည် အရေးမမူသည့်အပြင် ဘေးနားရှိ တုတ်တစ်ချောင်းကို ကောက်ယူပြီး မယားဖြစ်သူ၏ ဆံပင်များကို ဆွဲကာ ရိုက်နှက်ဖို့ ကြိုးစားသည်။ သားနှင့်အမိ၊ မောင်နှင့်ညီမ မကြားဝံ့ မနာသာ ယုတ်ညံ့ ကြမ်းတမ်းသော  စကားဖြင့် ဆဲဆိုရိုက်နှက်နေသည့်မြင်ကွင်းအား ရင်ထုမတတ် နာကြင်ခံစားရပါသည်။

ထို့သို့ဖြစ်စဉ်များသည် ကျေးရွာတိုင်း၌ လင်မယားဆက်ဆံရေး၌ ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဥ် အစဥ်အလာတစ်ခုကဲ့သို့ လျစ်လျူရှုကာ နေတတ်ကြသည်ကို တွေ့ရ၏။ ဥပဒေကို ကျူးလွန်ဖောက်ဖျောက်ပြီး အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုမြောက်သည်ဟုပင် မသိကြလေသလား။ " မချစ်သော်လည်း အောင့်ကာနမ်း " အိမ်ထောင်ရေးပြိုကွဲမည်ကို ကြောက်လန့်၍ တရားဥပဒေအရ တိုင်တန်းမပြောရခြင်းပင်လားဟု မပြောတတ်တော့ပေ။

(နှစ်)

အမျိုးသမီးများအပေါ်အကြမ်းဖက်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ရခိုင်မှ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက “မိန်းမအများစုကတော့ အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ဆိုင်တဲ့ဥပဒေတွေကို မသိကြဘူး။ ဥပမာ လင်ဆီမှာ အရိုက်ခံရရင်လည်း လင်ဆီမှာ အရိုက်ခံရဖို့တာဝန်ဝတ္တရားရှိတဲ့ပုံစံမျိုး ထမ်းဆောင်နေကြတာတွေရှိတယ်ပေါ့လေ။ ဒါကြောင့်ဖြစ်လို့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ပိုပြီး များလာတယ်လို့ ကျမ Personal အမြင်နဲ့တော့ သုံးသပ်မိပါတယ်။ အဓိကတော့ ဥပဒေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အမြင်လေးတွေရှိတယ်ဆိုရင်တော့ အကြမ်းဖက်မှုတွေလည်း လျော့လာမယ်လို့မြင်တယ်။ ပြီးတော့ ကိုယ်က အကြမ်းဖက်မှုတစ်ခု ခံရပြီဆိုလို့ရှိရင် ဥပဒေကို တတ်သိနားလည်တဲ့သူတွေနဲ့ ဆွေးနွေးတာတွေက ကောင်းတယ်ပေါ့လေ”ဟု နိရဥ္စရာကို ပြောဆိုသည်။

 

 ရခိုင်ရှေ့ဆောင်အမျိုးသမီးများအဖွဲ့၏ ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်စောစံငြိမ်းကလည်း  အမျိုးသမီးများအပေါ်အကြမ်းဖက်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး အောက်ပါအတိုင်း ပြောကြားသည်။

 

"အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုဆိုပြီးတော့ရှိတယ်။ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုမှာဆိုရင်လည်း ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာရှိသလို အိမ်ပြင်ပ လုပ်ငန်းခွင်ထဲမှာဖြစ်စေ၊ Public နေရာ လူသွားလူလာများတဲ့နေရာတွေမှာဆိုရင်လည်း အကြမ်းဖက်ခံနေရတာတွေ ကြားနေရပါတယ်။ အဲဒါဆိုရင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာလည်း ပါတယ်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာလည်း ပါတယ်။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာလည်း ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဒီအကြမ်းဖက်မှု အဓိက ၃ မျိုး၊ ၃ စားကို ခံနေရတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ အွန်လိုင်းပေါ်က အကြမ်းဖက်မှုကျတော့ ကျမတို့အနေနဲ့ကတော့ လတ်တလောအနေအထားကတော့ သိသိသာသာ မမြင်တွေ့ရသေးဘူး။ ဒါပေမဲ့ ၂ဝ၂၁ ၊ ၂ဝ၂၂ တုန်းကကျတော့ တော်တော်များများ အွန်လိုင်းမှာလည်း အဲလိုမျိုး ခြိမ်းခြောက်တာတွေကို မြင်တွေ့ခဲ့ရတာရှိပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက အွန်လိုင်းမှာ ခြိမ်းခြောက်တဲ့နောက်ဆက်တွဲကြောင့် ကိုယ့်ကိုကိုယ်သတ်သေသွားတဲ့အခြေအနေတွေလည်း ရှိခဲ့တယ်လို့ ကြားခဲ့ရပါတယ်။ ကျောက်ဖြူမြို့မှာဆိုရင်လည်း အွန်လိုင်းမှာ ခြိမ်းခြောက်တဲ့အတွက် ကာယိန္ဒြေကိုထိပါးစေတဲ့အနေအထားမျိုးကြောင့် ကိုယ့်ကိုကိုယ် သတ်သေတဲ့အထိ၊ တချို့ဆိုလို့ရှိခဲ့ရင် ကိုယ့်ကိုကိုယ်သတ်သေဖို့ ကြံရွယ်တဲ့ပုံစံမျိုးတွေပါ အွန်လိုင်းခြိမ်းခြောက်တဲ့အနေအထားတွေကြောင့် အဲဒါတွေကိုတော့ ကြားခဲ့ရပါတယ်။ လတ်တလော အနေအထားမှာတော့ ကျမတို့ သိသိသာသာတော့ အွန်လိုင်းထဲမှာတော့ မမြင်တွေ့ရဘူး"ဟု နိရဥ္စရာကို ပြောသည်။

ကျူးလွန်သူများကို သက်ဆိုင်ရာက ထိထိရောက်ရောက် ဖမ်းဆီးအရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့လိုသလို ယင်းသို့ဖမ်းဆီး အရေးယူပေးရန်လည်း အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများက ဝိုင်းဝန်းဆော်သြ ပေးကြဖို့လိုသည်ဟု ဆိုသည်။

၎င်းပြင် သူမက “ အမျိုးသမီးတွေ အကြမ်းဖက်ခံရမှုက နယ်ပယ်တိုင်းမှာ ရှိနေဆဲပါပဲ။ တစ်ချို့ဆို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး အခြေနေမျိုးတွေ အထိကို ရှိနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အိမ်တွင်း အကြမ်းဖက်ခံရတာတွေရှိတယ်။ လူမြင်ကွင်းရှေ့ အကြမ်းဖက်ခံရတာတွေ ရှိတယ်။ လုပ်ငန်းခွင်တွေမှာလည်း ရှိတယ်။ အကြမ်းဖက်မှု နည်းမျိုးစုံတွေထဲကမှ ကိုယ်ထိလက်ရောက် ကျူးလွန်ခံရတဲ့ အခြေနေမျိုးတွေကတော့ တော်တော်ဆိုးတာပေါ့။ ဟိုတလောကဆိုလည်း လိုင်းပေါ်မှာ ကျမတို့တွေ့ရတယ်။ လင်ယောကျ်ားလို့ ယူဆရတဲ့သူတစ်ယောက်က သားမယားအပေါ် လူမြင်ကွင်းရှေ့မှာ ကိုယ်ထိလက်ရောက် အကြမ်းဖက်မှုကျူးလွန်နေတာမျိုးတွေပေါ့ ” ဟုပြောသည်။

ယခုဖြစ်စဥ်သည် လင်နှင့်မယား ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဥ်မဟုတ်ဘဲ ဥပဒေအရ အကြမ်းဖက်မှုမြောက်သည်။ ဘေးပတ်ဝန်းကျင်ကလည်း ကျူးလွန်ခံရသည့် အမျိုးသမီးအပေါ် အင်တိုက်အားတိုက် ကာကွယ် စောင့်ရှောက်သင့်သည်ဟု သူက ဆက်ပြောထားသည်။

“ လိုင်းပေါ်မှာတွေ့လိုက်ရတဲ့ အကြမ်းဖက်ဖြစ်စဉ်ထဲမှာ ဘေးပတ်ဝန်းကျင်မှာ လူတွေရှိနေတာကို တွေ့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့က ကျူးလွန်ခံရသူ အမျိုးသမီးအပေါ် အင်တိုက်အားတိုက် ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပေးတာမျိုးမတွေ့ရဘဲ လျစ်လျူရှူနေတာကို တွေ့ရတယ်။ ဒီလိုအခြေနေမျိုးတွေက မဖြစ်သင့်ဘူး။ ဒါတွေဟာ လင်နဲ့မယား ဖြစ်လေ့ဖြစ်ထရှိတဲ့ အရာတစ်ခုမဟုတ်ဘူး။ ဒါဟာ အကြမ်းဖက်ခံနေရတာ ဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေဟာ လင်ယောကျ်ားဆီမှာ အရိုက်ခံရတာဟာ မိရိုးဖလာဖြစ်စဉ်တစ်ခုလို့ မှတ်ယူထားတာတွေကို ဖျောက်သင့်တယ်။ ပြီးတော့ ကျူးလွန်ခံရသူက တိုင်ကြားမှုတွေ လုပ်နိုင်အောင် အရေးယူမှုတွေကိုလည်း ထိထိရောက်ရောက်လုပ်နိုင်အောင် ဥပဒေပိုင်းဆိုင်ရာတွေက အလေးအနက်ထား ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ လိုအပ်တယ် ” ဟုပြောသည်။

(သုံး)

လွန်ခဲ့သော ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့က ရခိုင်ပြည်၊ မောင်တောမြို့တွင် အမျိုးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု ပပျောက်ရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခုကို  ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု သတင်းမှတ်တမ်းများအရ သိရ၏။ ထိုလှုပ်ရှားမှုကို မောင်တောမြို့ရှိ ဘာသာပေါင်းစုံက အမျိုးသမီးများပါဝင်သော Women' s Network Rakhine State အဖွဲ့က  ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

'' ကျွန်မတို့ မောင်တောမှာ အမျိုးသမီးတွေ အကြမ်းဖက်ခံနေရတာတွေရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် လုပ်ဖြစ်တာပါ " ဟု အဖွဲ့၏နာယကတစ်ဦးဖြစ်သူ မသန်းယဥ်က ပြောသည်။

'' - အကြမ်းဖက်မှုတွေ ပပျောက်ဖို့၊ တို့အမျိုးသမီးတွေ စတင်စို့ ၊
- အမျိုးသမီးတွေဘဝလုံခြုံဖို့ အကြမ်းဖက်မှုကို ဆန့်ကျင်စို့၊
- အမျိုးသမီးတွေကို အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှု ပပျောက်ဖို့ ဥပဒေနဲ့အညီ တိုက်ထုတ်စို့၊
- အိမ်တွင်း အကြမ်းဖက်မှုခံရရင် သက်ဆိုင်ရာဌာနတွေနဲ့ တိုင်ပင်ပါ ''
စသည့် ဆောင်ပုဒ်များပါဝင်သော လက်ကမ်းစာစောင်များကိုလည်း မောင်တောမြို့မစျေးထဲတွင် ဖြန့်ဝေခဲ့ကြသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အမျိုးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု ပပျောက်ရေး ၁၆ ရက်တာ လှုပ်ရှားမှုကို ရခိုင်ပြည်၊ မြို့ကြီးတချို့၌ နိုဝင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့ကနေ ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့အထိ သတ်မှတ်ပြီး  ဆောင်ရွက်ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်ဟု လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။

ထို၁၆ရက်တာ လှုပ်ရှားမှုတွင် အမ်းမျိုးဆက်သစ် အမျိုးသမီးကွန်ရက်မှ မဇူဇင်ထက်ဟန်က  " အမျိုးသမီးများကို အကြမ်းဖက်မှုဟာ ပြင်းထန်ဆိုးဝါးတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတစ်ခုဖြစ်ပြီး လုံးဝလက်သင့်ခံလို့မရတဲ့ ရာဇဝတ်မှုတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ် " ဟု အမျိုးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု ပပျောက်ရေးအတွက် ရင်တွင်းစကားဆိုခဲ့ပါသည်။

(လေး)

အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုဆိုသည်မှာ မိသားစုအတွင်း၊ အိမ်ထောင်စုအတွင်း၌ အကြမ်းဖက်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုတွင် အမျိုးသား (လင်ယောက်ျား)၊ အမျိုးသမီး(ဇနီးမယား)ဟူ၍ မခွဲခြားဘဲ မည်သူမဆို အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်ခြင်းကို ခံရနိုင်သည်။ တချို့မိသားစုတွင် မိဘ၊ ဘိုးဘွားတို့၏ အကြမ်းဖက်ခြင်းကို သားသမီးများက ခံရတတ်သည်။ တချို့မိသားစု၌ကားအမျိုးသားက အကြမ်းဖက်ခြင်းကို ခံရတတ်ပြီး အမျိုးသမီးက အကြမ်းဖက်မှုကို ကျူးလွန်တတ်ကြသည်။ လူမှုပတ်ဝန်းကျင်၌ အတွေ့ရအများဆုံးဖြစ်စဥ်များသည် လင်ယောက်ျားက ဇနီးမယားအပေါ်  ကိုယ်ထိလက်ရောက် ကျူးလွန်အကြမ်းဖက်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

ရခိုင်ပြည်ရှိ အမျိုးသမီး ၅ ဦးတွင် ၁ ဦးသည် အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်ခြင်းကို တစ်နည်းမဟုတ် တနည်းဖြင့် ခံနေကြရသည်။ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှု အတွက်အထူးဥပဒေ(ဝါ) သီးသန့်ပုဒ်မ ပြဌာန်းပေးထားသည်မျိုးကား မရှိသေးပေ။ အမှုဖြစ်စဥ် အကြောင်းအရာအလိုက် ခန္ဓာကိုယ် နာကျင်စေရလျှင် နာကျင်စေမှုပုဒ်မ၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာစော်ကားခံရမှုဆိုလျှင် လိင်အကြမ်းဖက်မှုနှင့် သက်ဆိုင်သည့် ပုဒ်မများဖြင့်သာ လိုအပ်သလို ဆွဲယူတရားစွဲဆိုနေကြရသည်။ ဥပဒေ၌ တစ်စုံတစ်ယောက်၏ စိတ်ဆန္ဒသဘောထားကို ဆန့်ကျင်ပြီး ပြုမူသောလုပ်ရပ်၊ တစ်စုံတစ်ယောက်အား ထိခိုက်နာကျင်စေလိုသောစိတ်နှင့် ပြုလုပ်လိုက်သည့် လုပ်ရပ်များသည် အကြမ်းဖက်မှုမြောက်သည်ဟု ဆို၏။

အကြမ်းဖက်မှုအမျိုးအစား (၆) မျိုးရှိပါသည်။ ယင်းတို့မှာ -

(၁) ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု၊
(၂) စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှု၊
(၃) လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှု၊
(၄) စီးပွားရေးအရအကြမ်းဖက်မှု၊
(၅) အန္တရာယ်ရှိသည့်ဓလေ့ထုံးစံများနှင့်အကြမ်းဖက်မှု၊
(၆) Online ပေါ်မှ အကြမ်းဖက်မှုတို့ပင် ဖြစ်ပါသည်။

အထက်ပါ အချက် (၆)ချက်မှ တစ်ချက်ဖြင့် ငြိစွန်းနေပါက အကြမ်းဖက်မှုမြောက်ပြီး တည်ဆဲဥပဒေအရ တရားစွဲဆိုပိုင်ခွင့်ရှိသည်ကိုလည်း လေ့လာသိရှိရသည်။

(ငါး)

စာရေးသူတို့ ရခိုင်ပြည်သည် လူမှုစီးပွားဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးနှင့်အတူ ရခိုင်ပြည်လည်း ယနေ့အချိန်အထိ နှစ်ပေါင်း (၇၀)ကျော်တိုင်အောင် ဆင်းရဲတွင်းက ရုန်းမထွက်နိုင်ပေ။ ရေမြေတောတောင်ထူထပ်ပြီး သဘာဝဓါတ်ငွေ့ ပေါကြွယ်ဝပါသည် ဆိုသော ရခိုင်ပြည်သည် ခေတ်အဆက်ဆက် အုပ်ချုပ်သူအစိုးရတို့၏ စီမံကွပ်ကဲမှု ညံ့ဖျင်းခြင်းကြောင့် နလံမထူနိုင်ဘဲ မြန်မာနိုင်ငံ၏အဆင်းရဲဆုံးအဆင့်၌ ဖျားနာကျနေပါသည်။

အလုပ်အကိုင်ရှားပါးမှုနှင့်အတူ ပညာရေးနိမ့်ပါးလာခြင်းတို့ကြောင့် ရခိုင်လူငယ်များသည် အသိပညာ၊ အတတ်ပညာနှင့် ဆင်ခြင်တွေးခေါ်နိုင်စွမ်း အားနည်းလာသည်။ တိုင်းပြည်တပြည်ကို အသိပညာရှင်၊ အတတ်ပညာရှင်များနှင့်သာ တည်ထောင်ရသကဲ့သို့ အခြားပြည်နယ်၊ တိုင်းတို့နှင့် နှိုင်းယှဥ်လျှင် ပညာတတ်လူဦးရေ ပေါ်ထွက်မှုနည်းပါးသော ရခိုင်ပြည်သည် အဘက်ဘက်က ယိုယွင်း ပျက်စီးလာနေသည်။

အထက်ပါ ဗီဒီယိုရုပ်သံအကြောင်းအရာ၌ လင်မယားရန်ဖြစ်မှုသည်လည်း အသိပညာဥာဏ် နည်းပါးမှုကြောင့်ပင်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုရမည်။ ထိုကဲ့သို့သော အိမ်ထောင်ရေး ပြဿာနာများသည် စာရေးသူတို့ပတ်ဝန်းကျင်၌ နေ့စဥ်၊ ညတိုင်း တွေ့မြင်နေရသည်။ မိမိ၏ ဇနီးမယား အပေါ်  ဆဲဆိုရိုက်နှက်မှုသည် လူမှုပတ်ဝန်းကျင်၌ အလွန်တရာ ယုတ်ညံ့သောလုပ်ရပ်ဖြစ်သည်။ လူကို မူးယစ်စေတတ်သော သေရည်သေရက်နှင့် ဆင်ခြင်တွေးတောနိုင်စွမ်း အားနည်းမှုတို့ ပေါင်းဆုံ လိုက်သောအခါ ယခုကဲ့သို့ လူမဆန်သော အကြမ်းဖက်မှုများသည် ဖြစ်ပေါ်တတ်စမြဲပင် ဖြစ်သည်။

မည်သို့ပင်ဖြစ်စေကာမှု သက်ရှိလူသားတစ်ဦးက တစ်ပါးသူအား ကိုယ်ထိလက်ရောက် ရိုက်နှက်ခြင်းသည် ဥပဒေအရသော်လည်းကောင်း၊ လူ့ဘောင်စည်းမျဥ်းအရသော်လည်းကောင်း လက်သင့်ခံနိုင်စရာ အကြောင်းတရား မဟုတ်ပေ။ ခံရသူ အမျိုးသမီးအား စိတ်ဒဏ်ရာကို ရစေသည်။ ထို့ကြောင့် အမျိုးသမီးများအပေါ် အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုများအား ချက်ချင်းရပ်ပေးကြရန်နှင့် အကြမ်းဖက်မှု ပပျောက်ဖို့ ပြည်သူများကလည်း ဥပဒေသမားများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်၍ ဥပဒေနှင့်အညီ တိုက်ထုတ်ကြပါစို့ဟု လေးစားစွာဖြင့် ရေးသားတောင်းဆိုလိုက်ရပါသည်။   ။