“ကျားသေအာဆီယံ ကိုအသက်သွင်းဖို့ ထိုင်းရဲ့ ကြိုးထုတ်မှု အရာထင်ပါ့မလား"
ဂျွန်နသန်(ဆောင်းပါး)၊ နိရဉ္စရာ၊ ဧပြီ ၂၈/၂၀၂၄
မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အာဆီယံအိပ်မောကျနေတာ အတော်အတန်ကြာလာပါပြီ။ "အမယ်ဘုတ်ကယ် သူ့ချည်ငင်"ကို ဖြည်ဖို့ကြိုးစားရင်း ကြာလာတော့လည်း လက်တွန့်လာဟန် တူပါတယ်။
သပွတ်အူလိုရှုပ်ထွေးနေတဲ့ မြန်မာ့အရေးပဋိပက္ခကို ဖြေရှင်းဖို့ မသိကျိုးကျွန်ပြု ၊ ရေငုံနှုတ်ဆိတ် မနေဖို့ အိပ်မောကျနေတဲ့အာဆီယံကို ထိုင်းကလှုပ်နှိုးလိုက်ပါတယ်။
"မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ပဋိပက္ခကိုဖြေရှင်းရာမှာ အာဆီယံရဲ့ အခန်းကဏ္ဍပိုမိုကြီးမားဖို့လိုနေပါပြီ"ဆိုပြီးထိုင်း နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Nikorndej Balankura က ယခုရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ ထုတ်ပြောလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အာဆီယံဒေသတွင်းအင်းအားကြီးတစ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ မြန်မာစစ်အစိုး၇နဲ့ပနာသင့်တဲ့ထိုင်းက သူ့ရဲ့ အကျိုးစီးပွား ထိခိုက်လာတေ့မယ့်အရေးကြုံလာတော့ကျားသေတစ်ကောင်လိုဖြစ်နေတဲ့ အာဆီယံ ကို အသက်ပြန်သွင်း၇ပါတော့တယ်။
"ပိုပြီးတက်ကြွတဲ့ အာဆီယံကို ကျွန်တော်တို့ မြင်ချင်ပါတယ်” လို့ Balankura က ထပ်ပြောပါတယ်။
"ကျားသေအာဆီယံကိုထိုင်းက ဘာလို့ အသက်သွင်းချင်၇တာလဲ"
လတ်တလောအခြေအနေအ၇ တစ်ခုသောအဖြေကရှင်းပါတယ်။ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားပါဘဲ။ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်အတွင်းကပါ။ ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုအခရာကျတဲ့ မြန်မာနယ်စပ်အနီးမြ၀တီမှာ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့နဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ပူးပေါင်းတပ်တွေတိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဟုန်ပြင်းလာတဲ့ပဋိပက္ခ တွေကြောင့်ထိုင်းလည်း ဒီအတိုင်းလက်ပိုက်ထိုင်ကြည့်နေလို့ မရတော့ပါဘူး။ တင့်တွေပါတဲ့ စစ်တပ်တွေချ၊မြေပြင်အပြင် ဝေဟင်မှာလည်း ကင်းတွေပတ်ချ၇၊ ထိုင်းဖက်ပြေးဝင်လာတဲ့စစ်ရှောင်တွေအတွက် နေရာချရ။ ဝန်ကြီးချုပ်၊လည်းမနေသာတော့။ ဝန်ကြီး၊ဝန်လေးတွေပါ အပါခေါ်ပြီးဘန်ကောက်ကနေ မဲဆောက်၊ ထိုင်းနယ်စပ်မျဥ်းနားအထိ တက်သုတ်ရိုက်ပြီး ဆင်းလာကြည့်ရ၊နေ့စဉ် ကန်ဒေါ်လာ ဘီလီယံ နီးပါး ကုန်သွယ်မှုပြုနေ၇တဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလည်းပိတ်ထားရ။ထိုင်းအစိုး၇အတော်လေးဗျာများသွားခဲ့ပါတယ်။ ရက်ဆက်လာရင်ကိုယ်ကျိုးစီးပွားထိခိုက်လာမှုကကြီးမားလာမှာကိုထိုင်းကကြိုကာဖို့လိုလာပြီဆိုတာ ရိပ်စား မိလာပါတယ်။ ဒီပြသနာကိုကိုင်တွယ်နိုင်ဖို့ ဒေသတွင်းအဖွဲ့ဆီကိုလည်း ပြေးကပ်ဖို့ ကြိုးစား၇ပါတော့တယ်။
ဒါကြောင့်လည်းအိပ်မောကျနေတဲ့အာဆီယံကိုလှုပ်နှိုးပြီးအကူအညီတောင်းလိုက်တာပါဘဲ။ဆိုရသော်"ကျားသေ လိုဖြစ် နေတဲ့အာဆီယံကိုထိုင်းကအသက်သွင်းရတာလို့ဆိုလို့၇ပါတယ်"
ဒါနဲ့မပြီးသေးပါဘူး။ အရင်နှစ်ကဥက္ကဌဖြစ်ခဲ့တဲ့အင်ဒိုနီးရှား၊ယခုနှစ်ဥက္ကဌဖြစ်လာတဲ့ လာအို၊ လာမယ့်နှစ်ဥက္ကဌဖြစ်လာမယ့် မလေးရှားတို့ကိုလည်း အမှုတွဲလိုက်ပါသေးတယ်။ ၃ နိုင်ငံက ကမကထ လုပ်ပြီးမြန်မာ့ပဋိပက္ခကိုဖြေရှင်းဖို့ ဦးဆောင်ပေးပါ။ လိုအပ်ရင်အခြားသြဇာရှိတဲ့နိုင်ငံတွေလည်းထပ်ပါဝင်အားဖြည့်ပေးပါဆိုပြီးထိုင်း က အပူလိုက်ကပ်လို့နေတာတွေ့၇ပါတယ်။ "မြန်မာ့အစ်ရှူးကို အာဆီယံ ဘာကြောင့်လက်တွန့်သွားရတာလဲ"ရှင်းပါတယ်။
စစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်ကြောင့်ပါ။ အာဆီယံကဘုံ၅ချက် အပါအဝင်၊ ဘာဘဲတောင်းဆိုဆို၊ ဘာလုပ်ပါဘာဘဲပြောပြော ၊ ဘာတစ်ခုမှ တုံ့ပြန်ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်တာမရှိ။ကြာလာတော့ အာဆီယံလည်းသိက္ခာထိပါးလာဟန်တူပါတယ်။ စစ်ကောင်စီကို နေရာမပေးဖို့ လုပ်ဆောင် လာပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာမြန်မာစစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေ သဘောတူညီထားတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်ကို အာဆီယံကအကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သော်လည်း တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသာ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် အစုအဖွဲ့အတွင်း အကွဲအပြဲများ၊စိတ်ပျက်စရာများအချင်းအရာများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာ့အရေးဖြေရှင်းဖို့အာဆီယံသံတမန်တွေခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အရာမရောက်ခဲ့ပါဘူး။လက်ရှိအာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌလာအိုလည်း ၎င်းရဲ့ အထူးသံတမန်ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်များကို လူသိရှင်ကြားထုတ်ဖော်ပြသနိုင်းခြင်း မရှိသေးတာတွေ့၇ပါတယ်။
"ဆုတ်လည်းဆူးစားလည်းရူး"လို ဖြစ်နေတဲ့ မြန်မာ့အရေးကိုထိတွေ့ကိုင်တွယ်ဖို့ အာဆီယံ လက်ရွံ့လာနေတာလဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်းBalankuraက " အခုအချိန်မှာပိုမိုအားကောင်းတဲ့ အာဆီယံကို ကျွန်တော်တို့မြင်ချင်ပါတယ်” လို့အာဆီယံကိုနှိုးဆော်နေရခြင်းဖြစ်တာတွေ့၇ပါတယ်။
"မလုပ်ရဲတာဘာမှမရှိဘူး" ဆိုပြီး အာဘောင်အာရင်းသန်သန်ထအော်ခဲ့တဲ့ အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်ဟာအာဆီယံကိုလည်းသိပ်ပြီးအဖက်လုပ်တာမဟုတ်ပါဘူး။ အကျပ်အတည်းတွေ တင်းလာတဲ့အခါမှသာတင်းအားတွေ ဖြေလျော့အောင် အာဆီယံ ကို မချိပြုံးပြုံးပြတာကိုသာတွေ့၇ပါတယ်။
အာဆီယံဘုံ၅ချက်ကိုမြန်မာစစ်ကောင်စီကပူးပေါင်းပါဝင်မှုမရှိလို့ ဒဏ်ပေးတဲ့အနေနဲ့ အာဆီယံထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲတွေ၊ Aseanမိတ်ဖက် အစည်းအဝေးတွေကို မင်းအောင်လှိုင်အပါအဝင် စစ်ကောင်စီဝန်ကြီးတွေကို တက်ခွင့်မပေးပါဘူး။နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်ကမဟုတ်တဲ့ ညွှန်ချုပ်အဆင့်သာတက်ဖို့ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပါတယ်။
ဒါကို"မတက်ဘူး" ဆိုပြီး စစ်ကောင်စီကစိတ်ဆိုးမန်ဆိုးနဲ့ပြန်လည်တုန့်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်အကျပ်အတည်းတွေပိတ်မိလာနေတဲ့စစ်ကောင်စီက ဒီနှစ်မှာလေသံပျော့သွားခဲ့ပါတယ်။ညွှန်ချုပ် အဆင့်ရှိသူတွေအာဆီယံအစည်းအဝေးတွေကို ဒီနှစ်မှစပြီးပြန်တက်နေတာတွေ့၇ပါတယ်။
ယခုရက်ပိုင်းမှာ ထူးထူခြားခြားမြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အာဆီယံက ကြေညာချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ မြ၀တီမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ တိုက်ပွဲအပါဝင် မြန်မာတဝှန်းဖြစ်ပွားနေတဲ့ ပဋိပက္ခတွေအမြန်ဆုံးအဆုံးသတ်ဖို့၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ရှုတ်ချကြောင်း ဆိုတဲ့ အာဆီယံထုတ်ပြန်ပြောဆိုနေတဲ့အာဘော်အတိုင်းသာထွက်ရှိလာတာတွေ့၇ပါတယ်။ မည်သို့ဆိုစေကာမူ လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ မြန်မာ့ အခင်းအကျင်းကို အိမ်နီးချင်းဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံက ပိုပြီး စိုးရိမ်ပူပန်မှု ဖြစ်စေပါတယ်။
ပဋိပက္ခတွေဆက်ဖြစ်နေရင်သူ့ အကျိုးစီးပွားတွေကိုလည်း ထိခိုက်လာမယ်ဆိုတာ ထိုင်းက ရိပ်စားမိဟန်တူပါတယ်။ စစ်အစိုး၇နဲ့ပုလင်းတူဗူးဆို့ နေလာခဲ့တဲ့ထိုင်းကလည်း အရေးကြုံလာတော့အာဆီယံပြေးကပ်၇တော့တာဖြစ်ပါတယ်။
"အခုအချိန်မှာပိုမိုအားကောင်းတဲ့ အာဆီယံကို ကျွန်တော်တို့မြင်ချင်ပါတယ် အာဆီယံအနေနဲ့အခုထက်ပိုပြီးတော့ မြန်မာ့အရေးကိုပိုမို လုပ်ဆောင်ဖို့ ဖို့လိုအပ်လာပါပြီ ”လို့Nikorndej ကအိပ်နေတဲ့ နိုးအောင် အာဆီယံလှုပ်နိုးလိုက်ချင်းဖြစ်ပါတယ်။
တနည်းဆိုရသော်မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျားသေတစ်ကောင်လိုပြုမူနေတဲ့အာဆီယံကိုအသက်ပြန်ဝင်အောင်လုပ်ဆောင်တာလို့ ဆို၇မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
"တလိမ်နှစ်လိမ်လိမ်လို့ရှုပ်၊ အမယ်ဘုတ်ကယ်သူ့ချည်ခင်၊ ဘယ်သူထွင်မှသည်ရှုပ်ထွေး၊ ရှင်းပါ့မယ်လေး" ဆိုတဲ့ မြန်မာ့ ကျေးလက် ကဗျာပါအတိုင်းရှုပ်ထွေးပွေလီနေတဲ့ မြန်မာ့အရေးကို အာဆီယံဘ၊ UN ,အပါအဝင် နိုင်ငံတကာကပါဖြေရှင်းလို့ အရာမထင်သေးတာမြင်နေ၇ပါတယ်။ ဒါကြောင့်"ကျားသေ အာဆီယံ ကို အသက်သွင်းဖို့ ထိုင်းရဲ့ကြိုးထုတ်မှု အရာထင်ပါ့မလား"ဆိုတာကိုတော့စောင့်ကြည့်၇မှာဖြစ်ကြောင်းပါဗျား။
လှူရန်