နွေနေ၊ နိရဉ္စရာ (ဘာသာပြန်ဆောင်းပါး) မေ ၁/ ၂၀၂၄

 

လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသည့်မြန်မာနိုင်ငံပဋိပက္ခများကြောင့် လွန်ခဲ့သည့် သုံးနှစ်ကမြန်မာစစ်ကောင်စီက သဘောတူညီထားခဲ့သည့် အာဆီယံ ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်မှာလမ်းစပျောက်တော့မည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိနေကြောင်းNikkei Asia သတင်းဌာနက ဖော်ပြလိုက်သည်။

 

မြန်မာစစ်ကောင်စီဥက္ကဌဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်သည် ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ အာဏာသိမ်းပြီးနှစ်လအကြာတွင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဂျာကာတာမြို့သို့ သွားရောက်ခဲ့ပြီးအခြားသော အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်ကြီးများ၏ရှေ့မှောက်တွင် မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်အာဆီယံ၏ ဘုံသဘောတူညီချက် (၅)ရပ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန်သဘောတူ လက်မှတ်ထိုးခဲ့သည်။

 

 သို့သော်အဆိုပါ ဘုံသဘောတူညီချက် ငါးရပ်မှာ သုံးနှစ်ကြာလာသည်အထိ အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ခြင်းမရှိဘဲတစ်နေ့တခြားဆိုးရွားလာနေသည့် မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများကြောင့် အာဆီယံ၏ ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်မှာလမ်းစပျောက်တော့မည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိနေပြီဟု ဆိုသည်။

 

မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာအာဆီယံငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်အရ ပဋိပက္ခတွင်ပါဝင်ပတ်သက်နေသည့်အဖွဲ့အစည်းများအားလုံး အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုများရပ်စဲပြီး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးအဖြေရှာကြရန် ဖြစ်သော်လည်းမြန်မာစစ်ကောင်စီက လိုက်နာအကောင်အအထည်ဖော်ခြင်း မပြုခဲ့သည့်အတွက်အာဆီယံနိုင်ငံများက စစ်ကောင်စီအား ဘေးဖယ်ထားလိုက်ရပြီး ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက် မှာလည်း ရှေ့မတိုး နောက်မဆုတ် ရပ်ဆိုင်းနေခဲ့သည်။

 

ဘုံသဘောတူညီချက်တွင်မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦး ခန့်အပ်ပြီးမြန်မာ့အရေးကြားဝင်စေ့စပ်ပေးရန် နှင့် လူသားချင်းစာနာမှု အထောက်အပံ့များပေးရန်ပါရှိသော်လည်း မျှော်လင့်ထားသလို အောင်မြင်မှု မ၇ခဲ့ပေ။

 

လာအိုနိုင်ငံတွင်မကြာမီက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအစည်းအဝေးတွင်မြန်မာဘက်မှ ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးသုံးနှစ်အတွင်း ပထမဦးဆုံးအကြိမ် တက်ရောက်လာခဲ့သည်။

 

(၂)နှစ်ကျော်ကြာအေးစက်နေသော မြန်မာနှင့် အာဆီယံနိုင်ငံများ ဆက်ဆံရေးသည် ဝါရင့်လာအိုသံတမန် အလောင်ကီအို ကစ်တီခွန်၏ အားထုတ်မှုကြောင့် တိုးတက်မှုအနည်းငယ်ရှိခဲ့သည်။

 

ကစ်တီခွန်သည်ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီလက မြန်မာနိုင်ငံသို့သွားရောက်ပြီး စစ်ကောင်စီနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ အာဆီယံအစည်းအဝေးများသို့(နိုင်ငံရေးကိုယ်စားမပြုသော) မြန်မာကိုယ်စားလှယ် တက်ရောက်လာခြင်းနှင့်အတူအာဆီယံနိုင်ငံများက ထောက်ခံပြီး ထိုင်းနိုင်ငံကဦးဆောင်သည့် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုက်ရာ အထောက်အပံ့အကူအညီများကိုမတ်လကုန်တွင် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်၌ ပေးအပ်နိုင်ခဲ့သည်။

 

သို့သော်မြန်မာပဋိပက္ခတွင် အဓိကပါဝင်နေသည့် အဖွဲ့အစည်းများအကြား တင်းမာမှုများပိုမို ကြီးထွားလာနေပြီး တစ်ဖက်နှင့် တစ်ဖက်မစေ့စပ်စတမ်း ဝေးကွာလာနေသည်။

 

စစ်ကောင်စီကိုအဓိက ဆန့်ကျင်တော်လှန်နေသည့် NUG အစိုး၇မှာ လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်ကို အခိုင်အမာဆုပ်ကိုင်ထားသည်။

 

ပြီးခဲ့သည့်အောက်တိုဘာလမှစ၍ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက မြန်မာစစ်ကောင်စီကိုထိုးစစ်ကြီးတစ်ရပ်ဆင်နွှဲခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီသည် စစ်စခန်းများနှင့်နယ်မြေအများအပြား လက်လွှတ် ဆုံးရှုံးခဲ့၇သည်။ စစ်ကောင်စီက အဆိုပါထိုးစစ်ကို လေယာဉ်ဖြင့် ဗုံးကြဲခြင်း၊ လက်နက်ကြီးများ ပစ်ခတ်ခြင်းဖြင့်တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

 

အာဆီယံ၏လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အထောက်ပံ့အကူအညီများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ စစ်ကောင်စီကို ဆန့်ကျင်တော်လှန်နေသူများကသဘောတူလက်ခံခြင်းမရှိသည်ကို တွေ့၇သည်။

 

အဆိုပါထောက်ပံ့ကူညီမှုများကို စစ်ကောင်စီကတစ်ဆင့် မဟုတ်ဘဲ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများနှင့်တိုင်းရင်းသားများထံမှ တဆင့်သာ ပေးအပ်သင့်သည်ဟု ဆိုသည်။

 

အခြားသောဒေသဆိုင်ရာအဖွဲ့များလိုပင် အာဆီယံသည် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးအတွက် စေ့စပ် ပေးနိုင်စွမ်းမရှိသလိုအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ နိုင်ငံတကာဩဇာလွှမ်းမိုးမှုမရှိခြင်းကလည်း အခြေအနေကို ပြောင်းလဲအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းမရှိခဲ့ပေ။

 

မြန်မာနိုင်ငံသည်မိမိ၏ ပြည်တွင်းရေး သဘောထားကွဲပြားမှု၊ ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း မပြုသမျှ အာဆီယံ၏ဘုံသဘောတူညီချက်(၅)ရပ်မှာလည်း အကောင်အထည်ဖော်နိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်ပေ။

 

ref: Myanmar strife risks derailingstalled ASEAN peace agreement

 

 ပုံစာ-မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် တက်ရောက်ခဲ့သည့် ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ဧပြီ ၂၄ ရက်က ဂျာကာတာတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သောအာဆီယံခေါင်းဆောင်များ အရေးပေါ်အစည်းအဝေး။