“ယခုလုပ်ရပ်ကြောင့်တစ်ကမ္ဘာလုံး၏ ဆန့်ကျင်မှု နှင့် ရင်ဆိုင်၇လိမ့်မည်ဟုဆို”

လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသောအစ္စရေး၏ ဂါဇာစစ်ပွဲကို အမေရိကန်က အဓိက ထောက်ခံအားပေး နေသော်လည်း အစ္စရေးတပ်များ၏ အစွမ်းကုန် မရပ်မနားဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နေမှုများက ၎င်းအပေါ် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ၏ ထောက်ခံမှုများဆုံးရှုံးသွားနိုင်ပြီး နေတန်ယာဟုအနေဖြင့် ပါလက်စတိုင်းများ အပေါ်ထားရှိသည့် သူ၏နိုင်ငံနှစ်ခု သဘောထားကို ပြောင်းလဲသင့်ပြီဟု ဘိုင်ဒင်က ရွေးကောက်ပွဲ အလှုရှင်များနှင့်တွေ့ဆုံသည့်အခမ်းအနား၌ပြောကြားခဲ့သည်။ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုကလည်း သူ နှင့်ဂျိုးဘိုင်ဒင်အကြား စစ်ပွဲအလွန် ဂါဇာဒေသအရေးနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောထားကွဲလွဲမှုများရှိနေသည်ဟု ဆိုသည်။

 "ဟားမတ်စ်တွေကအစ္စရေးတိုက်ခိုက်မှုအပြီးမှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုက အစ္စရေးဘက်ကထောက်ခံရပ်တည်ခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုလက်ရှိ ဂါဇာကို အတားအဆီးမရှိ ဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်နေတဲ့အခြေအနေမှာကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေရဲ့ ထောက်ခံမှုတွေကို အစ္စရေး စတင်လက်လွှတ် ဆုံးရှုံးနေ၇ပြီဖြစ်တယ်"ဟု သမ္မတ ဘိုင်ဒင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဂါဇာရှိဟားမတ်စ်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အဆိုအရ အစ္စရေး၏ ဂါဇာဒေသအား လက်တုန့်ပြန်ဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် သေဆုံးရသူဦးရေမှာ စုစုပေါင်း ၁၈၄၀၀ ရှိပြီးအများစုမှာ အရပ်သားများဖြစ်သည်ဟု သိ၇သည်။ သမ္မတဘိုင်ဒင်သည်ယခင်က အစ္စရေး၏ ဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍" မီးကုန်ယမ်းကုန်အညှာအတာမဲ့ " ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို သုံးစွဲခြင်းမရှိဘဲ ရှောင်ရှားခဲ့သည်။

အင်္ဂါနေ့ညနေပိုင်းသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင်မူဘိုင်ဒင်က အမေရိကန်သည် အောက်တိုဘာလ-၇ ရက် ဟားမတ်စ်တို့၏ ရက်စက်သောတိုက်ခိုက်မှုတွင် အစ္စရေးတို့ဘက်က ထောက်ခံရပ်တည်ခဲ့ကြောင်း၊ သို့သော် အပြစ်မဲ့ပါလက်စတိုင်း ပြည်သူတို့၏ လုံခြုံရေးမှာစိုးရိမ်စရာဖြစ်လာကြောင်း လေသံလျှော့၍ပြောကြားခဲ့သည်။

 နေတန်ယာဟုနှင့် ဘိုင်ဒင်ကြား စစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောထားကွဲမှု ရှိခဲ့ပြီး ဘိုင်ဒင်က ၂၀၀၁၊ စက်တင်ဘာ ၁၁ရက်၊နယူးယောက် တိုက်ခိုက်ခံရအပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ မှားယွင်းမှုများကိုနေတန်ယာဟုအား ပြောပြခဲ့သည်။

" သူဟာမိတ်ဆွေကောင်းတစ်ဦးပါ။ ဒါပေမယ့် သူ ပြောင်းလဲဖို့ လိုပါမယ်။ သူဦးဆောင်တဲ့အစ္စရေးအစိုးရကလည်း သူ့ကို ပြောင်းလဲအောင်မလုပ်နိုင်ဘူး။ သူတို့က"နှစ်နိုင်ငံ" ဖြေရှင်းချက်ကို မလိုလားဘူး။ ဒီအစိုးရဟာ အစ္စရေးမှာရှေးရိုးစွဲအဆန်ဆုံး အစိုး၇ပဲ" ဟု ဘိုင်ဒင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

 ဒီဇင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့က ပြုလုပ်ခဲ့သည့်ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံကလည်း ဂါဇာကမ်းမြောင် ဒေသတွင် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေးချက်ချင်းဆောင်ရွက်ရန် တစ်ညီ တညွတ်တည်း တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ ဂါဇာတွင်လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကြပ်အတည်း တစ်နေ့တခြား ဆိုးရွားလာခဲ့ပြီးနောက်"လူသားချင်းစာနာမှုအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး" ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံကို ကျင်းပခဲ့ရာ အဖွဲ့ဝင် ၁၉၃ နိုင်ငံအနက် ၁၅၃နိုင်ငံက ထောက်ခံခဲ့ပြီး ၂၃ နိုင်ငံက ကြားနေကာ အမေရိကန် နှင့် အစ္စရေးကအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသည် ဟားမတ်စ်တို့ အတွက်သာ အကျိုးရှိစေမည်ဟုဆိုကာ အခြားသောရှစ်နိုင်ငံနှင့်အတူ ကန့်ကွက်ဆန္ဒမဲပေးခဲ့ကြသည်။

 ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ ဆုံးဖြတ်ချက်မှာစည်းနှောင်မှုမပါသည့်အတွက် အာဏာသက်ရောက်မှု မရှိသော်လည်း နိုင်ငံရေးအင်အားပမာဏကိုထုတ်ဖော်ပြသနိုင်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည်ပြီးခဲ့သည့်အပတ်ကလည်း အဆိုပါ "လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး" အဆိုကိုပင် အဖွဲ့ဝင် ၁၅ နိုင်ငံပါလုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေး၌ ဗီတိုအာဏာသုံး၍ ပယ်ချခဲ့သည်။ NN-27

ref: can