“ ပြည်ထောင်စုဆိုတဲ့ အမည်ခံ ကိုလိုနီ
စနစ်အောက်မှာ ကျနော်တို့ ရခိုင်တွေဟာ ကိုယ့်ရပိုင်ခွင့်တွေ မရခဲ့တာ၊
ဆုံးရှုံးခဲ့တာ ကြာပါပြီ။ ရခိုင်ပြည်ဟာ
ရေခံမြေခံ ကောင်းပေမဲ့၊
သဘာဝ သံယဇာတ ပေါတယ်ဆိုပေမဲ့ အဆင်းရဲဆုံး ပြည်နယ်ဖြစ်နေတာက သက်သေပြနေပါတယ်။ အဲဒါတွေကို ကျနော်တို့က
လွှတ်တော်မှာ နိုင်ငံရေးအားဖြင့် ကုစားဖို့
လုပ်ခဲ့ကြတယ်။ မအောင်မြင်ခဲ့ဘူး။
အဲဒါက သူတို့
ပေးလိုက်တဲ့ သင်ခန်းစာက မင်းတို့မှာ အင်အားမရှိရင် ဘာမှတောင်းလို့မရဘူးဆိုတဲ့ သင်ခန်းစာကို ပေးလိုက်တယ်။"
ရခိုင်ဝါရင့်နိုင်ငံရေးသမား ဦးဖေသန်း
နိရဉ္စရာ(အင်တာဗျူး) မတ် ၂၀/၂၀၂၄
ရခိုင်ပြည်တွင်
ဖြစ်ပွားနေသည့် တိုက်ပွဲ (၄) လ
ကျော်ကာလအတွင်း ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA)ဟာ ပလက်ဝဒေသအပါအဝင်
ရခိုင်မြောက်ပိုင်းမြို့နယ်တွေဖြစ်
အဲဒီမြို့နယ် (၉) မြို့နယ်ထဲမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်မြို့တော် စစ်တွေခရိုင်အထဲက ရသ့တောင်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းနဲ့ ပေါက်တောမြို့နယ်တွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ စစ်တွေခရိုင်ကို မြို့နယ် ၃ ခုကိုတောင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီဆိုတော့ ပြည်နယ်မြို့တော် စစ်တွေရဲ့ စစ်ရေး အခြေအနေက ဘယ်လိုဖြစ်လာနိုင်ပါသလဲ။ အဲဒီကတစ်ဆင့် ရခိုင်တစ်ပြည်လုံးရဲ့ အနာဂတ် စစ်ရေး အခြေအနေက ဘယ်လိုဖြစ်လာနိုင်ပါသလဲ။
ဒီစစ်ရေးအခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရခိုင်ဝါရင့် နိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးလည်းဖြစ်၊ နိုင်ငံရေ ကျွမ်းကျင်သူလည်း တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဦးဖေသန်းကို နိရဉ္စရာ သတင်းထောက် သျှင်မင်းဇံက ဆက်သွယ် မေးမြန်းပြီး တင်ပြထားပါတယ်။
မေး - အခုရက္ခိုင့်တပ်တော်က မြို့တော်စစ်တွေနဲ့ အနီးဆုံးမြို့တွေဖြစ်တဲ့ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ အခုဆိုရင် ရသေ့တောင်မြို့ကိုလည်း သိမ်းပိုက်လိုက်နိုင်ပြီးဆိုတော့
ဖြေ-
ကျွန်တော်တို့ ရခိုင်ပြည်မြောက်ပိုင်းဘက်မှာ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော၊ ရသေ့တောင်၊ စစ်တွေ အဲဒီ ၄ မြို့ကို
ULA/AA ဘက်က ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်နေတာရှိတယ်။
မတ်လ ၁၇ ရက်နေ့က ရသေ့တောင်မြို့ကို သိမ်းလိုက်ပြီးလို့ ကြေညာတာတွေ့တယ်။ ဆိုတော့ တစ်ဖက်မှာ စစ်တွေကို ဝိုင်းပတ်
ကာရံထားတဲ့ စစ်တွေမြောက်ဘက်က
ရသေ့တောင်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းတို့က ရှိတာပေါ့။ အခုဒီမြို့တွေကျသွားတဲ့ အဲလိုအခြေအနေမျိုးဆိုတော့ စစ်တွေမြို့ထဲကို ULA/AA က ဝင်ဖို့ပဲ ကျန်တော့တယ်ပေါ့။ အခုလည်းဘဲ မြို့အစွန်းရွာတွေမှာ ထိတွေ့မှုတွေရှိတယ်။ စစ်တပ်က လက်နက်ကြီးနဲ့ ပြန် ပစ်တာတွေ ရှိတယ်လို့ သိရတယ်။ ထဲထဲဝင်ဝင် ရွယ်ရည်ချက်ရှိရှိ ဘယ်အချိန်တိုက်လာမလဲဆိုတာကို ကျနော်တို့လည်း နားစွင့်နေပါတယ်။ မြို့စွန်ကနေ မြို့ထဲအထိ
ထိတွေ့တိုက်ပွဲတွေ ဘယ်တော့ဖြစ်လာမှာလဲ။ ဆိုလိုတာကတော့ စစ်ကောင်စီတပ်တွေက မြို့ထဲမှာ အမာခံစခန်းတွေ ကတုတ်ကျင်းတွေ လုပ်နေတယ်လို့ ကြားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပထဝီအနေအထားရ စစ်တွေဆိုတာက မြေပြန့်ဖြစ်တယ်။ ဗျူဟာကုန်းတွေလို အခိုင်အမာတည်ဆောက်ထားနိုင်တာတွေ မရှိဘူး။ မြေပြန့်
ဆိုတော့ ULA/AA က အချိန်မရွေးပေါ့နော်။
လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်နိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုး
ရှိတယ်။ ပြီးတော့ စစ်တွေမြို့ဆိုတာက ရေပတ်လည်ဝိုင်းနေတဲ့ မြို့လိုပြောလို့
ရပါတယ်။ ဘယ်နေရာက ဝင်ဝင် စစ်တွေမြို့ကို ဝင်လို့ရတဲ့ အနေအထားရှိတယ်။ စစ်တွေမြို့က စစ်တပ်ဧရိယာတွေကို ULA/AA က တိုက်မယ့်ဆိုရင်တော့ သူတို့ရဲ့ တပ်အင်အားအခြေအနေကို ကြည့်ပြီးတော့ ဘယ်အချိန်တိုက်တိုက် တိုက်စစ်ဖွင့်လို့ရတယ်ဆိုတာ စစ်ရေးအားဖြင့်
သိမှာပေါ့။ စစ်ကောင်စီကတော့ စစ်တွေမှာ ခံစစ် အနေအထားနဲ့ ပြင်ထားတယ်လို့ သိရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဗျူဟာကုန်းတွေလို အခိုင်အမာမဟုတ်တဲ့အတွက် ရေရှည်မှာ တောင့်ခံနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ သို့သော်လည်း စစ်တွေက ရခိုင်ပြည်ရဲ့ မြို့တော်ဖြစ်တယ်။ စစ်ကောင်စီဘက်က အသေအလဲ ကာကွယ်နိုင်တယ်။ ပြီးတော့ လူဦးရေများတယ်။ အခုနက ပြောသလို စစ်တွေက မြေပြန့်
ဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်သူလူထုကို စစ်ရေးပစ်မှတ်ထားပြီးတော့ စစ်ကောင်စီဘက်က အများကြီး
လက်တုန့်ပြန်လာနိုင်
မေး - ကြည်း၊ရေ၊လေ ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်နေတဲ့ ကြားက စစ်ကောင်စီကို တိုက်စစ်ဖွင့်ပြီး ပြန်တိုက် လာနိုင်တဲ့အပြင် မြို့နယ် ၉ ခုကို သိမ်းပိုက်ထားနိုင်တဲ့ ရက္ခိုင့်တပ်တော်ရဲ့ အခုလို စွမ်းဆောင်ရည်မျိုးနဲ့ ဆို
ဖြေ- ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA) အနေနဲ့ဆို
မေး - ဆရာအထက်ပြောခဲ့သလိုမျိုးဆိုရင် အချိန်တိုအတွင်းမှာ ရခိုင်ပြည်ဟာ အေအေလက်ထဲ ကျရောက်သွားနိုင်တယ်လို့ ပြောနိုင်လား။
ဖြေ-
ဒါကတော့ ဗမာပြည်နိုင်ငံရေး စစ်ရေးအခြေအနေနဲ့လည်း ဆက်စပ်နေတယ်ပေါ့။ အဲဒီဘက် အင်အားကောင်းမယ့်။ အဲဒီဘက်က တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေက တိုက်စစ်ဖွင့်ပြီး ပိုပြီးတော့ လုပ်နိုင်မယ့်ဆိုရင် ဒီဘက်မှာလည်း စစ်ကောင်စီက ပိုပြီးတော့ မြန်မြန်ဆန်ဆန် အားနည်းသွားမှာပေါ့။ အဲ့ဒီဘက်နဲ့ ချိတ်ချက်ပြီးတော့ တွေးရမှာပေါ့။ တိုက်ပွဲအခြေအနေတွေ အဲ့ဒီဘက်မှာ ပိုပြီးတော့ ဖြစ်လာမယ့်ဆိုရင် ဒီဘက်မှာ အားမြင့်ပြီးတော့ တိုက်ရင် ရည်ရွယ်ချက်အတိုင်း ရခိုင်ပြည်ထဲက အမြန်ဆုံးနှင်ထုတ်နိုင်မှာဖြစ်
မေး - ရက္ခိုင့်တပ်တော် သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ မြို့နယ်တွေကို စစ်ကောင်စီက အကြောင်းမဲ့ လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်တာတွေ၊ အချိန်အခါမရှိ လေကြောင်းကနေ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုတွေ အပေါ် ဘယ်လိုမျိုး မှတ်ချက်ပြုချင်ပါသလဲ။
ဖြေ-
အဲဒါကတော့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ဉာဏ်ဆိုးတွေပေါ့။ "ဂျိုးမနိုင် နားရွက်ကိုင်" "ကြွက်မနိုင် ကျီးမီးရှို့" အဲဒီဗျူဟာပေါ့။ ဘာမှမဆိုင်တဲ့ ပြည်သူတွေကို စစ်ရေးပစ်မှတ်ထားတဲ့ ဗျူဟာပေါ့။ မင်းမလုပ်ပေမဲ့ မင်းအဖေ
လုပ်တယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးပေါ့။ ကလဲ့စားချေတဲ့ အလုပ်မျိုး Standard Army ကြွေးကြော်ပြီးတော့ လက်တွေ့မှာ လူဆိုး၊
လူမိုက်ဂိုဏ်းလို့ မဲမဲမြင်ရာကို လိုက်ရန်ရှာတာပေါ့။ အနာပေါ်
တုတ်ကျသလိုမျိုး ရှုံးမဲမဲတဲ့ ပုံစံမျိုး အဲဒါကတော့ နေရာတိုင်းမှာ လုပ်နေတယ်။ အခုမှ မဟုတ်ဘူး။ လုပ်လာတာကြာပြီးပေါ့။ ကလဲ့စားချေတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ ပိုတူလာတယ်ပေါ့။ အရင်ကလည်း သူတို့ (စစ်ကောင်စီ) သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွေမှာလည်း ပြောတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ငါ့တို့ ရှုံးပေမဲ့ မြို့တွေကို လေယာဉ်နဲ့ ဗုံးကြဲမယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးပေါ့။ အခုလည်း တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ အဲလိုပုံစံမျိုး လုပ်နေတာပေါ့။ ရွာတွေကိုလည်း မီးရှိ့တာတို့၊ ဗုံးကြဲတာတို့ လူထုကို ပစ်မှတ်ထားတာတို့က နေရာတိုင်းမှာ တွေ့နေရတဲ့ ကိစ္စဖြစ်တယ်။ အဲလိုလုပ်ခြင်းအားဖြင့် လူထုက ကြောက်ရွံ့ပြီးတော့မှ နောက်ဆုတ်သွားမှာလား။ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ အဆက်အသွယ်ဖြတ်လိုက်မှာလား။ အဲဒီတပ်ဖွဲ့တွေကို သူတို့နဲ့ ပူးပေါင်းပြီး တိုက်မလားဆိုတော့ ရည်ရွယ်ချက်တွေနဲ့ လုပ်နေတာပေါ့။ လက်တွေ့မှာ အဲလိုမဟုတ်ဘူးဗျာ။ ပြည်သူတွေက နားလည်တယ်။ သူတို့ (စစ်ကောင်စီ) က ငါ့တိုကို ဘာမှမလုပ်ဘဲ ဒုက္ခပေးတယ်။ ဒါကြောင့် တရားခံ အစစ် ဘယ်သူဆိုတာကို ပြည်သူတွေက ပိုပြီး မြင်သာတယ်။ အရင်တုန်းက ဟိုဖက်ဒီဖက် ဘက်မလိုက်ဘဲ ကြားနေတဲ့ သူတွေတောင်မှာ ဒီနေ့ ဒီစစ်အစိုးရဟာ ဒီလိုလုပ်တယ်။ ပြည်သူကို ဘာမှာ မဆိုင်ဘဲ ပြဿနာတွေ ရှာတယ်ဆိုတဲ့ သူတို့ကိုယ်နှိုက်က ခံစားလာရတဲ့အချိန်အခါမှာ တော်လှန်းအင်အားစုတွေနဲ့ ပိုပိုပြီးတော့မှ ပူးပေါင်းလာတယ်။ အဲဒါဟာ စစ်ကောင်စီလိုချင်တဲ့ ရလာဒ်နဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်
အကျိုးသက်ရောက်မှု ဖြ
မေး - လွတ်လပ်မှု၊ လွတ်မြောက်မှုကို ဆာလောင်မွတ်သိပ်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်သူလူထုကို ရခိုင် နိုင်ငံရေးသမား တစ်ဦးအနေနဲ့ တစ်ယောက်အနေနဲ့ နောက်ဆုံး ဘာများပြောချင်ပါလဲ။
ဖြေ- လွတ်လပ်မှုဆိုတဲ့နေရာမှာ ကျနော်တို့က နှစ်ပေါင်း ၂၄၀ ပေါ့။ ကျနော်တို့ကို ပဒေသရာဇ်ခေတ် အချုပ်ချာအာဏာကျဆုံးကတည်းက ၂၄၀ ဗမာကျွန်ဖြစ်လိုက်၊ အင်္ဂလိပ်ကျွန်ဖြစ်လိုက်၊ ဂျပန်ကျွန်ဖြစ်လိုက်၊ စစ်ကျွန်ဖြစ်လိုက် အဲသလိုပေါ့။ ကိုယ့်ပြည်နယ်ရဲ့ အခွင့်အရေး၊ ကိုယ့်တိုင်းပြည်ရဲ့ အခွင့်အရေး အမိအဖ ပျောက်ဆုံးသွားတာမကဘူး။ ကိုယ့်ရပိုင်ခွင့်တွေပါ ဆုံးရှုံးသွားတယ်ပေါ့။ အဲဒါဟာ နှစ်ပေါင်းများစွာပေါ့။ နောက်ဆုံးတော့ ပြည်ထောင်စုဆိုတဲ့ အမည်ခံ ကိုလိုနီ စနစ်အောက်မှာ ကျနော်တို့ ရခိုင်တွေဟာ ကိုယ့်ရပိုင်ခွင့်တွေ မရခဲ့တာ ကြာပါပြီ။ ရခိုင်ပြည်ဟာ ရေခံမြေခံကောင်းပေမဲ့ သဘာဝသံယဇာတပေါတယ်ဆိုပေမဲ့ အဆင်းရဲဆုံး ပြည်နယ်ဖြစ်နေတာက သက်သေပြနေပါတယ်။ အဲဒါတွေကို ကျနော်တို့က လွှတ်တော်မှာ နိုင်ငံရေးအားဖြင့် ကုစာဖို့ လုပ်ခဲ့ကြတယ်။ မအောင်မြင်ဘူး။ အဲဒါက သူတို့ ပေးလိုက်တဲ့ သင်ခန်းစာက မင်းတို့မှာ အင်အားမရှိရင် ဘာမှတောင်းလို့မရဘူးဆိုတဲ့ သင်ခန်းစာကို ပေးလိုက်တယ်။
လက်ရှိမှာ တခြားတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်
(ပြီး)