ချစ်အိလှိုင်၊သဉ္စာနွယ်

နိရဉ္စရာ၊ ဇန်နဝါရီ၁၄/ ၂၀၂၂

၇ခိုင်ပြည်နယ်မှ နေရပ်မပြန်နိုင်သေးသည့်စစ်ဘေးရှောင်များမှာ အလုပ်အကိုင်မရှိကြသဖြင့် အကြွေးသံသရာ လည်နေကြရကြောင်းစစ်ဘေးရှောင်များက ပြောသည်။

စစ်တွေမြို့ရှိမေယုဓမ္မစက္ခုပရဟိတကျောင်းစစ်ဘေး ရှောင်စခန်းတာဝန်ခံ ဒေါ်မေဦးက  “ နေ့စား အလုပ်လေးတွေ ထွက်လုပ်ပြီးရပ်တည်နေကြ၇တယ်။ အမျိုးသမီးတွေမှာအလုပ်မရှိဘူး။ လုပ်ရင်လည်း အများနည်းတူလုပ်ခမ၇ဘူး။ အနှိမ်ခံရတယ်လို့ပြောရမလားပဲ။စားသောက်ဆိုင်တွေ၊ ပန်းရံတွေလုပ်ကြရင်လည်း အလုပ် အသွားအပြန် လမ်းစရိတ်နဲ့ဘယ်လောက်မှမကျန်ဘူး။ လူသရမ်ဝေါလ်ဖက်ဒရေးရှင်း (LWF) အဖွဲ့က ကလာပေးမယ့်ငွေတစ်သောင်းခွဲကိုမျှော်ပြီး ဆိုင်ကအကြွေးဝယ်စားထားတာကို အဲဒီက ၇လာတော့ပြန်ပေးလိုက်ပေါ့။ လက်ထဲမှာ တစ်ကျပ်မှ မကျန်ခဲ့ပါဘူး။ တစ်လတစ်လဆိုရင် အကြွေးနဲ့သံသရာလည်နေတယ်” ဟုပြောသည်။

တိုက်ပွဲများရပ်နေသည့်အတွက်နေရပ်ပြန်ကြသည့်စစ်ဘေးရှောင်များရှိသော်လည်း အချို့မှာ နေရပ်တွင်နေစရာအိမ်မရှိ၊ အလုပ်အကိုင်မရှိကြသဖြင့် နေရပ်မပြန်ရသေးပဲစစ်ဘေးရှောင် စခန်းများနေထိုင်ကာ နေ့စား ကျပန်းအလုပ်များလုပ်ကိုင်နေကြရကြောင်း၊နေ့စဉ်အလုပ်မရရှိသူများမှာ စားဝတ်နေရေးခက်ခဲလာနေကြောင်းစစ်ဘေးရှောင်စခန်းတာဝန်ရှိသူများက နိရဉ္စရာအားပြောသည်။

ကိုဗစ်ကာလအလုပ်အကိုင်ရှားပါးလာသည့်အတွက် စစ်ဘေးရှောင်စခန်းများမှအမျိုးသားများမှာ ပန်းရံ၊ မြက်နုတ် စသည့် အလုပ်များလုပ်ခွင့်ရရှိသော်လည်းအမျိုးသမီးများမှာ အလုပ်အကိုင် မရှိကြကြောင်းသူမကဆက်ပြောသည်။

“ အစ်မတို့မိသားစုမှာ အမျိုးသားမရှိတဲ့အတွက်ဘယ်သူ့မှာမှအလုပ်မရှိဘူး။ အစ်မလိုပဲ ဒီမှာ အမျိုးသမီး အများကြီး ရှိတယ်။ကိုယ့်ရွာကိုမပြန်ချင်တဲ့လူရှိပါ့မလား။ ဒါပေမယ့် ပြန်ရင် အစ်မတို့မှာနေစရာမရှိဘူး။ အလုပ်မရှိဘူး။ ဒီက အလုပ်ရရင်ငွေလေးဘာလေးစုပြီး ရွာပြန်မှာပါ” ဟုပြောသည်။

တောင်မင်းကုလားစစ်ဘေးရှောင်စခန်းမှအမျိုးသမီးနှင့်ကလေးငယ်တာဝန်ခံဒေါ်မအေးခိုင်ကလည်း အလုပ်အကိုင် မရှိသည့်စစ်ဘေးရှောင်များအနေဖြင့် စစ်ဘေးရှောင်များအားလစဉ်ထောက်ပံ့သည့် WFP( ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီစဉ်)မှ  လူတစ်ဦးလျှင် ၁၇၀၀၀ ကျပ်နှင့် လူကယ်ပြန်မှ တစ်နေ့ဆန်နို့ဆီးဗူးနှစ်လုံးဖြင့် စားဝတ်နေရေး မလုံမလောက် ဖြစ်နေကြ၍ အကြွေးဝယ်ယူသုံးစွဲ၊ပြန်ဆပ်ဖြင့် နေထိုင်နေကြ၇ကြောင်း ပြောသည်။

“မအေးခိုင်တို့ ဆန်နှစ်ဗူးနဲ့မလောက်ငှဘူး။သရေစာလည်း စားကြတာမဟုတ်တော့လေ။ WFP က တစ်လကို တစ်သောင်းခွဲ၊တစ်သောင်းခုနစ်ထောင်နဲ့ ဒေါ်လာလည်းမဟုတ်၊ ဘတ်လည်းမဟုတ်၊ မြန်မာငွေအဲဒီလောက်နဲ့ လုံလောက်ပါ့မလားရှင်။ရွာပြန်ဖို့မြို့နယ် တာဝန်ရှိသူတွေကလည်း တစ်လ တစ်ခါခေါ်ပြောတာကို ဝမ်းနည်းမိတယ်။ဘယ်သူကမှ ကိုယ့်အိမ်ကိုယ်မပြန်ချင်ပဲမနေဘူး။ အကြွေးက စခန်းတစ်ခုလုံးမှာအကြွေးရှိတယ်။ WFP က ပိုက်ဆံ လာရင်ရှင်း၇တယ်” ဟုပြောသည်။

အဆိုပါကိစ္စနှင့်ပက်သက်၍စစ်ဘေးရှောင်များဘ၀ရပ်တည်ရေးအတွက် သက်ဆိုင်ရာ နစကကောင်စီနှင့် NGO အဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် ရေရှည်ရပ်တည်နို်င်ရန် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု  စာရေးဆရာဝေဟင်အောင်ကပြောသည်။

“စစ်ဘေးရှောင်စခန်းကလူတွေအိမ်ကိုပြန်ချင်မှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် သူတို့မှာ ဘ၀ရပ်တည်ဖို့အတွက်အခက်ခဲရှိတယ်။ ဘ၀ရပ်တည်ဖို့အတွက်သက်ဆိုင်ရာ နစကကောင်စီနဲ့NGOအဖွဲ့တွေအနေနဲ့အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေဖန်တီး ပေးဖို့လိုအပ်တယ်”ဟုပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA) နှင့် မြန်မာတပ်မတော်တို့ အကြား ၂၀၁၈ခုနှစ်မှ ၂၀၂၀ ခုနှစ်  နိုဝင်ဘာလ ပထမအပတ်အထိ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် တိုက်ပွဲများအတွင်း စစ်ဘေးရှောင် ၂ သိန်းနီးပါးခန့် အိုးအိမ်များကို စွန့်ခွာကာ ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ပြေးခိုလှုံခဲ့ကြကြောင်းရခိုင်မျိုးနွယ်များအစည်းအရုံး (REC)ကထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ယင်းနောက် ၂၀၂၀ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ၈ ရက် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ပြီးနောက် နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲများရပ်တန့် သွားခဲ့သဖြင့်  စစ်ဘေးရှောင်အချို့နေရပ်ပြန်သွားခဲ့ကြသည်။

(   (LWF/The Lutheran World Federation)