ရခိုင်တွင်စစ်ဘေးရှောင်များထပ်တိုးလာ၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနှင့်အကူအညီထောက်အပံ့များကို ဖြတ်တောက်ထား၍ စားနပ်ရိက္ခာအခက်အခဲဖြစ်

နိရဥ္စရာ၊ အောက်တိုဘာ ၁၅/၂၀၂၂

တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသည့် ရခိုင်တွင် စစ်ဘေးရှောင်များထပ်တိုးလာနေသော်လည်း စစ်ရှောင်စခန်းများအား ကူညီထောက်ပံ့မှုများအပေါ် စစ်ကောင်စီက ကန့်သတ်ပိတ်ပင်ခြင်း၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးများကို ဖြတ်တောက်ထားခြင်းတို့ကြောင့် စစ်ဘေးရှောင်များ စားဝတ်နေရေး အထူးအခက်အခဲဖြစ်နေကြသည်ဟု သိရသည်။

မြန်စစ်တပ်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) တို့အကြား ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလဆန်းပိုင်းမှစ၍ တစ်နှစ်ကျော်အကြာ ရပ်နားခဲ့သည့် စစ်ပွဲများမှာ ယခုနှစ် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်မှ စတင်ကာ တကျော့ပြန်လည်ဖြစ်ပွားလာခဲ့ခြင်းကြောင့် မောင်တော၊ ဘူးသီးတောင်၊ ရသေ့တောင်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ မင်းပြား၊ မြေပုံ အစရှိသည့်မြို့နယ်များမှ ဒေသခံပြည်သူများမှာ မိမိတို့၏ ရပ်ရွာများကိုစွန့်ခွာကာ နီးစပ်ရာကျေးရွာများသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေကြရသည်။

ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်၊ ယိုးတရုပ်ကျေးရွာတွင် ကျောက်တော်မြို့နယ်နှင့် ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်မှ ကျေးရွာများမှ စစ်ဘေးရှောင်အိမ်ထောင်စု ၂၁၃ စု၊ လူဦးရေ ၈၅၆ ဦးတို့သည့် ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့မှစတင်ကာ ခိုလှုံနေထိုင်လျက်ရှိပြီး အကူအညီ အထောက်အပံ့များ မရရှိသဖြင့် စစ်ဘေးရှောင်များ စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု ကူညီရေး လုပ်ဆောင်နေသူတစ်ဦးက ပြောသည်။

“စားဝတ်နေရေးအခြေအနေကတော့ ပြေးလာရတယ်ဆိုတော့ အခက်အခဲပေါင်းများစွာ ကြုံနေကြရတာပေါ့။ ကိုယ့်ရပ်ကိုယ့်ရွာမှာ လုပ်ကိုင်စားသောက်နေကြတာထက် သူများ ရပ်ရွာကိုပြေးလာကြရတော့ အခက်အခဲတွေကြုံနေကြရပါတယ်။ နေရေးထိုင်ရေးက လောလောဆယ် အိမ်တွေမှာငှားနေကြရတော့ အခကြေးငွေတွေလည်း လိုပါမယ်။ စားရေး သောက်ရေးတွေလည်း လိုပါမယ်။ ခုလက်ရှိက ချေးငှားပြီးစားတဲ့သူတွေလည်း စားနေရတယ်။ အိမ်ကပါတာတွေကိုလည်း မလုံမလောက်စားနေကြရတယ်။ အခု သူတို့ ဒုက္ခတွေရောက်နေတယ်ပေါ့။ ဒုက္ခရောက်နေတာကို အစိုးရအဖွဲ့တွေကိုလည်း ကူညီပေးစေချင်တယ်။ ပရဟိတသမားတွေကိုလည်း ဒီမှာရောက်နေတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တွေအတွက် နေပြီးတော့ ကူညီပေးစေချင်ပါတယ် အစစအရာရာကို” ဟုပြောသည်။

၎င်းစစ်ဘေးရှောင်များမှာ ယိုးတရုပ်ကျေးရွာမှဆွေမျိုးနေအိမ်များ၊ ရွာအနောက်အုပ်စု အကွက်သစ်မှ နေအိမ်များနှင့် အိမ်ငှားပြီးနေကြရသူများလည်းရှိသလို ဖြစ်သလို နေထိုင်သူများလည်း ရှိနေပြီး လက်ရှိတွင် စစ်ဘေးရှောင်များမှာ စားဝတ်နေရေများခက်ခဲနေကြသည်ဟု သူက ပြောသည်။

ယင်းအပြင် ရသေ့တောင်မြို့နယ်မှ စေတီပြင် စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတွင်လည်း ကူညီထောက်ပံ့သူများ နည်းသည့်အတွက် စစ်ဘေးရှောင်များအား တစ်နပ်လျှင် ဆန်တစ်ဘူးကျစီဖြင့် တစ်ပတ်တွင် ၄ ရက်စီသာ ထုတ်ပေးနိုင်သည်ဟုလည်း စစ်ဘေးရှောင်အရေးကူညီပေးနေသူတစ်ဦးကပြောသည်။

“စားရေးသောက်ရေးကတော့ လက်ရှိအနေအထားမှာ အရင်ပေးသလို နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်း၊ အစိုးရအဖွဲ့အစည်း တစ်ခုမှ မရောက်ဘူး။ ကျနော်တို့ အလှူရှင်တွေဆီက ဆန်တွေကို အလှူခံတယ်။ အဲဒါတွေနဲ့ သူတို့ကို လက်ရှိအနေအထားမှာတော့ ဆန်တစ်ခု၊ တစ်ရက်တလေမှာ ဟင်းလေးဘာလေး၊ ငရုတ်သီးလေးဘာလေးထုတ်ပေးပြီးတော့ စီစဉ်ထားပါတယ်။ ဆန်ကတော့ တစ်ပတ်မှာ ၄ ရက်ပဲထုတ်ပေးပါတယ်။ ၃ ရက်နားပါတယ်။ နေ့တိုင်းထုတ်ပေးဖို့ကတော့ ကျနော်တို့မှာ ရိက္ခာက မလုံလောက်ပါ။ ကျနော်တို့မှာ ရထားတဲ့ ရိက္ခာတွေနဲ့က တစ်ပတ်လုံးပေးလိုက်မယ်ဆိုရင်လည်း ထပ်ပြီး အလှူလာမယ်၊ မလာဘူးမသိတော့ ၃ ရက်စီနားလိုက်တယ်။ ကျနော်တို့ ထပ်ပြီးတော့ အလှူရှင်တွေရှာတယ်။ ဟင်းတွေကိုတော့ သူတို့မှာ ပါလာတာတွေနဲ့ ဝယ်စားကြတာတွေရှိတယ်။ ရှာစားကြသူတွေရှိပါတယ်” ဟုပြောသည်။

ထို့အပြင် စစ်ဘေးရှောင်များအတွက် တစ်ကိုယ်ရည်သုံးပစ္စည်းများဖြစ်သည့် ဆပ်ပြာ၊ သွားတိုက်ဆေးများနှင့် အမျိုးသမီးလစဉ်သုံးပစ္စည်းများပါလိုအပ်လျက်ရှိသည်ဟုလည်း သူကဆက်ပြောသည်။

အဆိုပါ စေတီပြင်စစ်ရှောင်စခန်းတွင် ရသေ့တောင်မြို့နယ်နှင့် မောင်တောမြို့နယ်မှ ကျေးရွာများဖြစ်ကြသည့် ရက်ခုံတိုင်၊ ပြိန်းတော၊ ရေမျက်၊ ညောင်ပင်လှ၊ ဗောဓိကုန်း၊ သမီးလှ၊ ဥဒေါင်း၊ ကျောက်ပန္ဒူနှင့် အောင်သုခအစရှိသည့်ကျေးရွာများမှ စစ်ဘေးရှောင် အိမ်ထောင်စု ၁၆၂ စု၊ လူဦးရေ ၄၆၄ ဦးလာရောက်ခိုလှုံနေကြခြင်းဖြစ်သည်။

ရခိုင်တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA ) နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်တို့အကြား ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၅ ရက်အထိ ရခိုင်ပြည်နယ် မြို့နယ် (၁၀) မြို့နယ်တွင် စုစုပေါင်း လူဦးရေ ရ၁၉၄၂ ဦးသည် နေရပ်စွန့်ခွာနေကြရပြီး ယင်းအထဲတွင် မြောက်ဦး၊ ကျောက်တော်နှင့် စစ်တွေမြို့နယ်တို့တွင် အသစ်ထပ်မံ နေရပ်စွန့်ခွာရသူဦးရေ ၄၉၅၉ ဦးအထိရှိကြောင်း ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာမဟာမင်းကြီးရုံး(UNHCR) က စက်တင်ဘာလ ၂၆ ရက်က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယင်းအပြင် ကျောက်တော်မြို့နယ် ဝါးတောင်စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတွင် ထပ်တိုးစစ်ဘေးရှောင်များ မရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် အဆိုပါစခန်းကို ကူညီထောက်ပံ့မည့်သူများမရှိသည့်အတွက် ကြုံရာကျဘန်းအလုပ်များကိုလုပ်ကိုင်ကာ စားဝတ်နေရေးအတွက် ဖြေရှင်းနေကြရသည်ဟု စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတာဝန်ခံတစ်ဦးက ပြောသည်။

“စားဝတ်နေရေးက အခက်အခဲရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့မှာ NGO ကရော၊ အစိုးရဆီကရော တစ်ခုမှမရောက်ပါ။ လှူမယ့်သူတွေက ဧပြီကတည်းက မရောက်တာ။ အခု စားဝတ်နေရေးအတွက် အလုပ်သွားလုပ်တယ်။ ကားဂိတ်တွေမှာ ဝန်ချဝန်တင်လုပ်တယ်။ သစ်တွေဝါးတွေ သွားခုတ်။ ပြီးတော့ရောင်း၊ အဲလိုလုပ်နေရပါတယ်။ ကိုယ့်ဒေသကိုပြန်မယ်ဆိုရင်လည်း အခုစစ်ရေးက ပြန်ဖြစ်နေကြတာဆိုတော့ ပြန်လည်းမပြန်ရဲဘူး။ စစ်ကျန်လက်နက်တွေကို ကြောက်နေရတယ်။ စားဝတ်နေရေးအတွက် ကူညီထောက်ပံ့သူတွေကို လှူပေးဖို့အတွက်တောင်းဆိုချင်ပါတယ်” ဟုပြောသည်။

ယင်းအပြင် ဝါးတောင်စစ်ရှောင်စခန်းတွင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများနှင့် ဆေးဝါးအကူအညီများလည်း လိုအပ်နေသည်ဟု ၎င်းကဆက်ပြောသည်။

“ကျန်းမာရေးဌာနကလည်း ကျနော်တို့ကို ပြည့်ပြည့်ဝဝထောက်ပံ့ပေးတာမရှိပါ။ ဟိုတစ်ခေါက်က ကျနော်တို့ဆီက ကလေးတွေကို ဖျားနာကြတော့ ကျန်းမာရေးဌာနကို ခေါ်တော့မလာပါ။ ဆေးဝါးအကူအညီတွေလည်းလိုပါတယ်။ စားဝတ်နေရေးလည်းလိုပါတယ်။  အပေါက်ဝဆေးရုံ၊ ကျောက်တော်ဆေးရုံကိုသွားမယ်ဆိုရင်လည်း ကျနော်တို့ ကြေးရေးငွေရေးမတတ်နိုင်ဘူး။ ကျန်းမာရေးဌာနကလည်း ဆေးဝါးလည်းလုံလောက်မှုမရှိဘူး။ ဆေးဝါးလည်း သယ်ယူခွင့် အစိုးရကမပေးဘူးလို့ပြောကြတယ်။ သူတို့ကို ကလေးတွေနေမကောင်းတုန်းက အတင်းခေါ်တာ နှစ်ခါပဲရောက်ခဲ့တယ်”ဟုပြောသည်။

ဝါးတောင်စစ်ရှောင်စခန်းတွင် စစ်ဘေးရှောင်အိမ်ထောင်စု ၁၅၆ စု ၊ လူဦးရေ ၈၇၂ ဦးရှိသည်ဟု သိရသည်။

စစ်ကောင်စီက သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် စစ်ဘေးရှောင်စခန်းများသို့ ကူညီထောက်ပံ့မှုများကို ကန့်သတ်ပိတ်ပင်ထားသည့်အပြင် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာအကူအညီများပေးနေသည့် INGO နှင့် NGO အဖွဲ့အစည်းများကို ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့မှစပြီး မြို့နယ် (၆) ခုကို လားလာခွင့်ကို ရခိုင်ပြည် နယ်/လုံဝန်ကြီးအမိန့်ဖြင့် ပိတ်ထားသည်။

ယင်းအပြင် စစ်ကောင်စီ လူမှုဝန်ထမ်းကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်နေရာချထားရေး ဝန်ကြီးဌာန(လူ၊ကယ်၊ပြန်)ကလည်း ယခုနှစ် မေလမှစ၍ စစ်ဘေးရှောင်များအား ကူညီထောက်ပံ့မှုကို ရပ်နားခဲ့သည်။

ရခိုင်မှ စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတချို့ကိုလည်း ယခုကဲ့သို့ တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေချိန်တွင် ပြည်နယ်စစ်ကောင်စီက နေရပ်ပြန်ခိုင်းခြင်းများလည်းရှိနေသည်။ (NN-3)