နိရဥ္စရာ၊ဇန်နဝါရီ ၁၇ / ၂၀၂၃

ရခိုင်ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုမြို့တော်မြောက်ဦးမြို့ကို ကမ္ဘာ့ရှေးဟောင်း ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ် (UNESCO) စာရင်းဝင်ရန် မြန်မာစစ်ကောင်စီဘက်ကဆောင်ရွက်စရာများ ရှိသည်များကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နေသော်လည်း ယခုနောက်ပိုင်းတွင်UNESCO ဘက်ကပြန်ဆက်သွယ်လာခြင်း မရှိတော့ကြောင်း သိ၇သည်။

မြောက်ဦးမြို့ကိုUNESCO စာရင်းဝင်ရန်မြောက်ဦးရှေးဟောင်းသုတေသနဌာနက လူထုကို အသိပညာပေးမှုများနှင့် UNESCO ဘက်မှတာဝန်ရှိသူများလာရောက်ပါကလည်း စာတွေ့၊ လက်တွေ့နှင့် မြေပြင်ကွင်းဆင်းအစစ်အဆေးခံရန်ပြင်ဆင်လျက်ရှိသော်လည်း UNESCO ဘက်မှတစ်စုံတစ်ရာအကြောင်းပြန်ကြားမှုမရှိတော့ကြောင်း UNESCO စာရင်းဝင်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းနေသူများအထဲက အမည်မဖော်လိုသူတစ်ဦးကနိရဥ္စရာကိုပြောသည်။

“ဒီဘက်ကတော့ ဆောင်ရွက်စရာရှိတာတွေကိုအားလုံးကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ဒီဘက်ကလည်း သူတို့(UNESCO)ဆီကို လှမ်းပြီးတော့ချိတ်ပါတယ်။ သူတို့ဆီက ဘာမှအကြောင်း မပြန်သေးဘူး”ဟု ပြောသည်။

မြောက်ဦးUNESCO စာရင်းဝင်နိုင်ရေးအဆိုပြုလွှာမူချောကို ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၃၀ ရက်တွင်ပြင်သစ်နိုင်ငံရှိ UNESCO ရုံးချုပ်သို့တင်သွင်းနိုင်ခဲ့ပြီးယခုနှစ် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လတွင် UNESCO ဘက်မှ ပညာရှင်များက မြောက်ဦးသို့ လာရောက်ကွင်းဆင်းလေ့လာရန်ရှိသည်ဟု သိ၇သည်။

သို့ရာတွင် လက်ရှိမြန်မာပြည်တွင်းဖြစ်ပေါ်နေသည့် နိုင်ငံရေးအခြေအနေများကြောင့်ယင်းသို့လာရောက်လေ့လာရန် UNESCO ဘက်မှတစ်စုံတစ်ရာအကြောင်းပြန်ကြားမှုမရှိတော့ဟု သိ၇သည်။

မြောက်ဦးUNESCO စာရင်းဝင်နိုင်ရေးဆောင်ရွက်နေသည့်မြောက်ဦးမြို့ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးကော်မတီဥက္ကဋ္ဌဒေါ်ခင်သန်းက “သူတို့ မလာနိုင်တော့ဘူး။ဘာလို့ဆိုတော့  နိုင်ငံရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အခြေအနေကြောင့် ဖြစ်နိုင်တယ်။  သူတို့ဘက်က Yes or No ဆိုပြီးတော့အကြောင်းမပြန်ဘူးဖြစ်နေတယ်”ဟုပြောသည်။

မြောက်ဦးUNESCO စာရင်းဝင်နိုင်ရေးကိစ္စရှေ့ဆက်ပြီး ဘာဆက်ဖြစ်လာနိုင်မည်ဆိုသည်ကို စောင့်ကြည့်၇ဦးမည်ဟုလည်းမြောက်ဦး UNESCO စာရင်းဝင်နိုင်ရေးဆောင်ရွက်နေသူများကပြောဆိုကြသည်။

ယခုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး အသေးစိတ်သိနိုင်ရန်ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန (မြောက်ဦးဌာနခွဲ)မှ ညွှန်ကြားရေးမှူးဦးကြည်ခင်ကို နိ၇ဉ္စရာက ဆက်သွယ်ခဲ့သော်လည်း မီဒီယာများကိုမဖြေဟုဆိုကာ ဖုန်းချသွားခဲ့သည်။

မြောက်ဦးမြို့ကိုUNESCO စာရင်းဝင်နိုင်ရေးအတွက်ရှေ့ပြေးကွင်းဆင်းလေ့လာမှုအဖြစ် အီတလီနိုင်ငံသား ရေအသုံးချမှုပညာရှင်ပါမောက္ခ Massimo Sarti ဆိုသူက မြောက်ဦးမြို့၏ ရေအသုံးချမှုစနစ်ကို ပြီးခဲ့သည့်၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ ရက်မှ ၁၅ ရက်အထိ ရ ရက်ကြာ ကွင်းဆင်းလေ့လာခဲ့သေးသည်။

ယင်းသို့လေ့လာအပြီး မြောက်ဦးမြို့ရှိ ချောင်း၊ မြောင်းများတွင် အမှိုက်များပစ်ချမှုကြောင့်ရေလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့မှုများနှင့် ရှေးဟောင်းနယ်မြေများအတွင်းရှိကျူးကျော်များကြောင့် မြောက်ဦးမြို့သည် UNESCO စာရင်းဝင်နိုင်ရေးတွင်အခက်တွေ့စေနိုင်သည်ဟု သူက ပြောဆိုခဲ့သည်။

ယင်းအပြင်မြောက်ဦးမြို့ရှိ မောင်းဆွဲတောင်တန်းမှ ကျောက်များအား ခွာချနေမှု၊မြောက်ဦးမြို့ရှိ တောင်များကိုကျောက်တူးဖော်ဖြိုချနေမှုများမှာ သဘာ၀ပတ်ဝန်းကျင်ကိုထိခိုက်စေသည့်အပြင် သမိုင်းအမွေအနှစ်များကိုပါ ပျက်စီးစေကြောင်းလည်းပါမောက္ခ Massimo Sarti ကထောက်ပြခဲ့သည်။

ယင်းနောက် ပြီးခဲ့သည့်၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဧပြီလအတွင်းမှစတင်ကာ မြောက်ဦးရှေး/သုဌာနအပါအဝင်ဌာနဆိုင်ရာတို့ပူးပေါင်းပြီးမြောက်ဦးရှိ ရှေးဟောင်းနယ်မြေများအတွင်း ဝင်ရောက်ကျူးကျော် နေထိုင်သူများကို ဖယ်ရှားနေသည်မှာလက်ရှိအချိန်ထိဖြစ်သည်။

မြောက်ဦးမြို့ရှိတန်ဖိုးဖြတ်မရသည့်ရှေးဟောင်းသမိုင်းဝင်အမွေအနှစ်များကို အရှည်တည်တံ့နိုင်အောင်ထိန်းသိမ်းရန်လိုအပ်သောကြောင့် မြောက်ဦးကို UNESCO စာရင်းဝင်ရန်ကြိုးပမ်းနေ၇ခြင်းဖြစ်သည်ဟု UNESCO စာရင်းဝင်ရန် ကြိုးပမ်းနေသူများကပြောသည်။

မြောက်ဦးမြို့ကိုအေဒီ ၁၄၃၀ခုနှစ်တွင် ရခိုင်ဘုရင်မင်းစောမွန်က စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး နှစ်ပေါင်း ၃၅၄နှစ်တိုင်အောင် ရခိုင်ဘုရင်အဆက်ဆက်ထီးနန်းစိုးစံအုပ်ချုပ်ခဲ့သည့်ကြီးကျယ်ခမ်းနားခဲ့သော မင်းနေပြည်တော် တစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။