ဆန်ဈေးနှုန်းအဆမတန်မြင့်တက်နေ၍ ရခိုင်ကဆန်များကိုထိန်းချုပ်ပေးရန် စစ်ကောင်စီနှင့် ULA ကို မဟာရက္ခိတအဖွဲ့တောင်းဆို

နိရဥ္စရာ၊ မတ် ၁/၂၀၂၃

ရခိုင်တွင် ဆန်ဈေးနှုန်းအဆမတန်ဈေးမြင့်တက်လာနေသဖြင့် ပြည်သူများ အခက်အခဲ ဖြစ်လာနိုင်သဖြင့် ရခိုင်က ဆန်များကို ပြင်ပသို့ ပို့ဆောင်နေမှုအား  တားဆီးထိန်းချုပ်ပေးရန် စစ်ကောင်စီနှင့် ရက္ခိုင်အမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ် ( ULA) ထံ မဟာရက္ခိတအဖွဲ့က စာရေးတောင်းဆို လိုက်သည်ဟု သတင်းရရှိသည်။

မဟာရက္ခိတအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ အာရကန်မောင်လှ(ခ)ဦးအောင်သန်းနုက " ဆန်ကုန်သည်၊ ဆန်စပါး အသင်းတို့က တစ်ဘက်တည်းကြည့်ပြီး စီးပွားရေး လောဘတွေနဲ့လုပ်မယ်ဆိုရင် ပြည်သူတွေ အခက်အခဲ ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ရခိုင်ပြည်သူတွေကို မငဲ့ညှာဘဲနဲ့ ဘင်္ဂလာပို့မယ်၊ ဗမာပြည် ရန်ကုန်၊ မန္တလေးဘက်ပို့နေမယ်ဆိုရင် ရခိုင်မှာ ဆန်မရှိတော့ရင် မကြာခင် အခက်အခဲဖြစ်လာနိုင်တယ်။  ပြီးတော့ ဒီနှစ် စပါးက မုန်တိုင်းနဲ့ ရာသီဥတု အခြေအနေတွေကြောင့်လည်း တော်တော် ပျက်စီးသွားတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီဆန်ကိစ္စကို မျက်စိမှိတ်နေလိုက်မယ်ဆိုရင် မကြာခင် အကျပ်အတည်း ဖြစ်လာနိုင်တဲ့အတွက် ခုလို စာရေးတောင်းဆိုရခြင်းဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

၎င်းစာကို ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ (၂၇)ရက်စွဲဖြင့် တင်ပြတောင်းဆိုထားသည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်မြို့တော် စစ်တွေတွင် ဖေဖော်ဝါရီ (၂၄) ရက် ဆန်ဈေးနှုန်းအရ (၂၅)ပြည် တစ်အိတ်ကို ပေါ်ဆန်းမွှေးဟောင်း တစ်အိတ်စျေးနှုန်းမှာ အမျိုးအစားလိုက်  ကျပ် ၉၀၀၀၀ နှင့် ၉၅၀၀၀ အထိ စျေးနှုန်းမြင့်တက်သွားပြီး ပေါ်ဆန်းမွှေး သစ် (၂၅)ပြည် တစ်အိတ်မှာလည်း အမျိုးအစားအလိုက် (ကျပ် ၇၂၀၀၀၊ ၇၅၀၀၀ နှင့် ၇၈၀၀၀ အထိ) စျေးရှိနေပြီး  သီရိဒုံဆန်သစ်(၆၇၀၀၀-၆၈၀၀၀)၊ ဧည့်မထ (၆ဝဝဝဝ)၊ စာပစိ(မီးဒုံး)(၇၀၀၀၀-၇၂၀၀၀)အထိ စျေးနှုန်းများမြင့်တက်လျက်ရှိပြီး ယခုစျေးနှုန်းများသည် ရခိုင်တွင် စံချိန်တင်မြင့်တက်နေသည့် ဆန်စျေးနှုန်းများဖြစ်သည်ဟု အဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ အာရကန်မောင်လှ(ခ) ဦးအောင်သန်းနုက ပြောသည်။

“ ဆန်စျေးတွေက အခု အရမ်းတက်နေတယ်။ အခုက နိုင်ငံရေးပါတီတွေကနေလည်း ပြောနိုင်ဆိုနိုင်တဲ့ အခြေအနေ မရှိဘူး။ သူတို့ဟာသူတို့ ပါတီအတွက်ကြိုးစားနေရချိန်ဆိုတော့ ကျနော်တို့က အမျိုးသားရေး အမြင်နဲ့ ဒီလို ဖြစ်နေတာကို  လက်ပိုက်ကြည့်နေလို့မရဘူးဆိုပြီး ဆောင်ရွက်ရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်"ဟု ပြောသည်။

ယခုကဲ့သို့ ဆန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုမှာ ပြည်ပနှင့် ပြည်မသို့ တရားဝင်၊ တရားမဝင်နည်းများဖြင့်  ဆန်တင်ပို့မှုကို မထိန်းချုပ်နိုင်၍ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဆန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုကို တားဆီးထိန်းချုပ်ရန် ပြည်နယ်/ခရိုင်/မြို့နယ် စသည်ဖြင့် ထိန်းချုပ်ရန်အဖွဲ့မရှိခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း  သူက ဆိုသည်။

ဆန်ဈေးကြီးမြင့်မှုအား အဘက်ဘက်မှမထိန်းချုပ်နိုင်ပါက ၁၉၆၇ ခု၊ ဩဂုတ်လ (၁၃)ရက်ကဲ့သို့ သမိုင်းတွင်သည့် ဆန်ပြဿနာပေါ်ပေါက်နိုင်ပြီး ဆူပူအုံကြွမှု၊ ခိုးဆိုးလုယက်ဓားပြမှု၊ လူသတ် မုဒိမ်းမှု စသည့် ဒုစရိုက်မှုများ များပြားလာနိုင်သဖြင့် စစ်ကောင်စီ အစိုးရဌာနဆိုင်ရာများအပြင် ရက္ခိုင်အမျိုးသား အဖွဲ့ချုပ် (ULA)တို့ကလည်း တတ်နိုင်သမျှအမြန်ဆုံးထိန်းချုပ်ရန်လိုအပ်သည်ဟု ဆက်ပြောသည်။

"မိုးမကျခင် ဒီဆန်ကိစ္စကို မထိန်းချုပ်လိုက်နိုင်ဘူးဆိုရင် အဓိက ဆန်ပြဿနာဟာ မဖြစ်ဘူးလို့ မပြောနိုင်ဘူး။ လုယက်မှု၊ ခိုးမှု၊ ဝှက်မှု ၊ ဒုစရိုက်မှုတွေဟာ မဖြစ်ဘူးလို့ပြောလို့မရဘူး။ အဘက်ဘက်က ကုန်စျေးနှုန်းကြီးမြင့်တာနဲ့ ဆန်စျေးကြီးတာနဲ့ဆိုရင် လူတွေဟာ ကိုယ့်မိသားစု ထမင်းစားရဖို့၊ အသက်ရှင်ရေးအတွက်ဆိုရင် ဘာမဆို လုပ်ဖို့ဝန်မလေးတော့ဘူး။ ရခိုင်ပြည်မှာက အစိုးရနှစ်ရပ်ရှိနေတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် စစ်အစိုးရနဲ့ ဗိုလ်ချုပ် ထွန်းမြတ်နိုင် ဦးဆောင်တဲ့ ULA အစိုးရဆိုပြီး နှစ်ရပ်ရှိနေတယ်။ အစိုးရနှစ်ရပ်ဟာ ဒီကိစ္စကို အကြီးအကျယ် ထိန်းချုပ်ရပါမယ်" ဟုပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် စပါးစိုက်ရာသီအတွင်း ရခိုင်တွင် စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးအခြေအနေများနှင့် စိုက်ပျိုးစရိတ် ကြီးမြင့်မှုတို့ကြောင့် စပါးစိုက်ဧကလျော့နည်းခဲ့ပြီး ရာသီဥတုအခြေအနေကြောင့် စပါးဖြစ်ထွန်းမှုလည်း ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

စပါးအထွက်နှုန်းကျဆင်းနေသည့်ကြားက  ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သို့ တရားမဝင် ဆန်တင်သွင်း ပို့ဆောင်မှုများ အပြင် ပြည်မနှင့် ပြည်ပသို့ တရားမဝင်ဆန်တင်ပို့နေမှုများ ဆက်တိုက်ရှိနေသည်ဟုလည်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

မြောက်ဦးမှ သုံးဘီးမောင်းသူတစ်ဦးက "ဆန်ဆိုတာက တခြားစားသုံးကုန်နဲ့မတူဘူး။ ဟင်းမပါတောင် ဆားနဲ့ ထမင်းစားလို့ရသေးတယ်။ ဆန်မရှိရင် ငတ်မှာ။ ဒီတော့ ဆန်စျေးလေးတော့ ကျစျေချင်ပါတယ်" ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို ဆန်တန်ချိန် ၂ သိန်းခွဲတင်ပို့ခဲ့ပြီး ယင်းအထဲတွင် ရခိုင်မှ ဆန်တန်ချိန် ၂၅၀၀ ကို စစ်တွေရှိ အိန္ဒိယဆိပ်ကမ်းမှတဆင့် ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါလအစောပိုင်းက တင်ပို့ခဲ့သည်။

ရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂ၏ စာရင်းအရ ရခိုင်ပြည်တွင် စပါးစိုက်လယ် ဧကပေါင်း ၁၂ သိန်းခွဲ ကျာ်ရှိသော်လည်း ပြီးခဲ့သည့်စပါးစိုက်ရာသီအတွင်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် လယ်ဧက ၈ သိ န်းခွဲကျော်သာ ထွန်ယက်စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ (NN-7)