နှစ် (၇ဝ) ပြည့် ကိုရီးယားစစ်ပွဲနှင့် မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် စပ်ဆက်မှု

နှစျ (၇ဝ) ပွညျ့ ကိုရီးယားစစျပှဲနှငျ့ မွနျမာ့ပွညျတှငျးစစျ စပျဆကျမှု

မောငျဝငျးမျော

Bertil Lintner ၏ Asia Times သတငျးစာပါ ဆောငျးပါး

မျောစီတုနျးသညျ အမရေိကနျကို တိုကျခိုကျပွီး မွောကျကိုရီးယားနိုငျငံအား ကာကှယျခဲ့ရုံသာမက မွနျမာနိုငျငံတှငျရှိနခေဲ့သညျ့

ကူမငျတနျတပျမြားကိုလညျး ခြမှေုနျးနိုငျခဲ့သညျ။
တရုတျပွညျ့သူ့သမ်မတနိုငျငံထူထောငျသညျ့ ၁၉၄၉ ခုနှစျ အောကျတိုဘာ (၁) ရကျနေ့တှငျ “တရုတျနိုငျငံသားမြားအား နောကျထပျကြှနျပွုခံရခွငျးမရှိစရေ” ဟု ခေါငျးဆောငျကွီး မျောစီတုနျးက ပွညျသူသိနျးပေါငျးမြားစှာရှေ့တှငျ ကွှေးကျွောခဲ့သညျ။ ထိုနေ့က ဘဂေငြျးနနျးတျော ငွိမျးခမြျးရေး ဂိတျတံခါး အပွငျဖကျတှငျ သိနျးနှငျ့ခြီရှိသညျ့ပရိတျသတျမြားစုဝေးခဲ့ကွသညျ။ နောကျ တစျနှစျအကွာတှငျမူ တရုတျနိုငျငံသညျ စစျဖွစျပှားလကြျရှိသညျ။ ၁၉၅ဝ မှ ၁၉၅၃ အထိဖွစျပှားခဲ့သညျ့ ကိုရီးယားစစျပှဲတှငျ “ဗျောလနျတီယာ”တရုတျစစျသညျ တစျသနျးကြျော ပါဝငျတိုကျခိုကျခဲ့သညျ။

၎င်းငျးစစျသညျမြားမှာ အပွငျပနျးအားဖွငျ့ မွောကျကိုရီးယား ရဲဘျောမြားအား ကူညီအားဖွညျ့ပေးရနျဖွစျသညျ။ သို့သျောလညျး မွောကျကိုရီးယားပွညျသူ့တပျမတျောအရေးနိမျ့နခြေိနျ ၁၉၅ဝ စကျတငျဘာတှငျ အမရေိကနျဦးဆောငျသညျ့ ကုလသမဂ်ဂတပျမြားအား အပစျခတျရပျစဲခဲ့သညျ့ ၁၉၅၃ ဇူလိုငျ ၂၇ အထိ အဓိက တိုကျခိုကျခဲ့သညျမှာ တရုတျတပျဖှဲ့ဝငျမြားဖွစျသညျ။

ကိုရီးယားစစျပှဲသညျ တရုတျကှနျမွူနစျ တပျသားမြား၏ နိုငျငံနယျနမိတျပွငျပတှငျ ပထမဆုံး တိုကျပှဲဝငျမှု ဖွစျသညျ။ တပျဖှဲ့ဝငျအမြားစုအား မနျခြူးရီးယားဒသေရှိ လူနညျးစုကိုရီးယားလူမြိုးမြားမှ စုဆောငျးခဲ့သညျ။ တရုတျကှနျမွူနစျတပျဖှဲ့ဝငျမြား၏ ခေါငျးဆောငျမှုစှမျးရညျမှာလညျး ဂပြနျ နှငျ့ ကူမငျတနျတရုတျတို့၏ ထိုးစစျမြားကို ခုခံတိုကျခိုကျခဲ့သညျ့အတှေ့အကွုံမြားကွောငျ့ တိုကျရညျခိုကျရညျ ပွညျ့ဝလကြျရှိသညျ။

ကိုရီးယားစစျပှဲတှငျ ပါဝငျရနျ မျောက ၎င်းငျး၏အကွီးဆုံးသားဖွစျသူ အနျယငျး (Anying) အားတာဝနျပေးခဲ့သညျ။ အနျယငျးမှာ လကွေောငျးတိုကျခိုကျခံရမှုအတှငျး ကဆြုံးခဲ့ပွီး တရုတျတပျဖှဲ့ဝငျမြား ပထမဆုံးကဆြုံးမှုမြားတှငျအပါအဝငျဖွစျခဲ့သညျ။

ကိုရီးယားကြှနျးဆှယျအား ကှနျမွူနစျအုပျခြုပျသညျ့ မွောကျပိုငျးနှငျ့ အနောကျအုပျစုနှငျ့ နီးစပျသညျ့ တောငျပိုငျးအဖွစျ နယျနမိတျပိုငျးခွားမှုဖွငျ့သာ အပစျအခတျရပျစဲခဲ့ပွီး အနိုငျအရှုံးအဖွမေထှကျပဲ စစျပှဲကိုအဆုံးသတျခဲ့သညျ။ သို့သျောလညျး ၁၉၅ဝ ခုနှစျမတိုငျမီ ဆယျစုနှစျမြားအတှငျးက စစျရေးအငျအားခြိနဲ့ခဲ့သညျ့နိုငျငံတစျခုမှ လကျနကျအငျအားမပွညျ့စုံလှသညျ့ စစျတပျတစျခုအတှကျ စစျပှဲရလဒျမှာ တစျနညျးတစျဖုံအားဖွငျ့ နိုငျပှဲဟုဆိုနိုငျသညျ။

မျော၏ လယျသမားတပျသားမြားက ရနျသူတပျမြားနှငျ့ အကွိတျအနယျတိုကျပှဲဝငျခဲ့ပွီး မဟာမိတျ မွောကျကိုရီးယားနိုငျငံအား ကွားခံနိုငျငံအဖွစျ ထိနျးသိမျးထားနိုငျခဲ့သညျ။ အဆိုပါစစျမှာ အမရေိကနျတို့ အနိုငျမတိုကျနိုငျသညျ့ ပထမဆုံးစစျပှဲဖွစျသညျ။ ကှနျမွူနစျတရုတျပွညျသစျအနနှေငျ့မူ ယုံကွညျကိုးစားထိုကျသညျ့ ပါဝါနိုငျငံတစျနိုငျငံအဖွစျ ကမ်ဘာကို ပွသနိုငျခဲ့သညျ။

ကုလသမဂ်ဂတပျမြားရငျဆိုငျနရေသညျ့ အခွအေနမြေား ဆိုးရှားလာသညျ့အခြိနျ၊ ၁၉၅ဝ ဒီဇငျဘာ ၉ ရကျနေ့တှငျ အမရေိကနျဗိုလျခြုပျ ဒေါကျဂလပျမကျအာသာက တရုတျတပျမြားအားရပျတနျ့နိုငျရေးအတှကျ အနုမွူဗုံးအသုံးပွုတိုကျခိုကျရနျ ပစျမှတျ ၂၆ ခု စာရငျးကိုတငျပွခဲ့သညျ။

ပို၍လူသိနညျးသညျ့ မဟာအစီအစဉျကွီးတစျခုမှာ တရုတျပွညျတှငျးစစျတှငျအရေးနိမျ့ခဲ့ပွီး မွနျမာနိုငျငံမွောကျပိုငျးသို့ဆုတျခှာ ထှကျပွေးခဲ့ရသညျ့ ကူမငျတနျတပျမြားဖွငျ့ ပွနျလညျခွကေုပျရယူပွီး တရုတျပွညျတောငျပိုငျးတှငျ ဒုတိယစစျမကြျနှာဖှငျ့လှစျရနျအစီအစဉျဖွစျသညျ။

မွနျမာနိုငျငံ ရှမျးပွညျနယျအတှငျးက ဝေးလံခေါငျဖြားဒသေမြားရှိ လယောဉျကှငျးဟောငျးမြားအား ပွနျလညျ တညျဆောကျပွီး ထိုငျဝမျမှ စစျလကျနကျပစ်စညျးမြားနှငျ့ တပျကူမြား လကွေောငျးမှတဆငျ့ ဝငျရောကျလာခဲ့သညျ။ အဆိုပါ စစျရေးတညျဆောကျမှုမြားမှာ ပီကငျးအခွစေိုကျ မျောစီတုနျးအစိုးရ၏ ရနျသူတျောဖွစျသူ ခနြျကရှေိတျ၏ ထိုငျဝမျအခွစေိုကျအစိုးရနှငျ့ အမရေိကနျ လုံခွုံရေးအာဏာပိုငျမြား၏ တရုတျပွညျမအား ဝိုငျးပတျပိတျဆို့ပွီး ပွနျလညျသိမျးပိုကျရေး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုဖွစျသညျ။

မကျအာသာ၏ ပိုမိုကယြျပွနျ့သညျ့စစျဆငျရေးအစီအစဉျမြားခမြှတျထားရှိမှုကို တိုကြိုမှ ထုတျပွနျသညျ့ ၁၉၅၁ ခုနှစျ မတျလ ၂၄ ရကျ ထုတျပွနျခကြျတှငျ ရှငျးလငျးစှာတှေ့မွငျနိုငျသညျ။ အဆိုပါထုတျပွနျခကြျတှငျ စစျရေးလုပျဆောငျမှုမြားအား ကိုရီးယားစစျမကြျနှာတှငျသာကနျ့သတျထိနျးခြုပျထားရနျသာရညျရှယျသညျ့ ကုလသမဂ်ဂ၏ ပြော့ပွောငျးသညျ့မူမှ သှဖေယျပွီး ကမျးရိုးတမျးဒသေမြားနှငျ့ တရုတျအတှငျးပိုငျးဒသေမြားအထိ စစျဆငျရေးဆောငျရှကျမှုမြား တိုးခြဲ့လုပျဆောငျရနျ မကျအာသာက နှိုးဆျောခဲ့သညျ။

ခနြျကရှေိတျသညျ ကိုရီးယားသို့ တပျမကွီး သုံးခုစလှှေတျရနျ ကမျးလှမျးခဲ့သျောလညျး မကျအာသာက ငွငျးဆိုခဲ့သညျ။ ထိုအခြိနျက ထိုငျဝမျအခွစေိုကျ တရုတျသမ်မတနိုငျငံသညျ ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံဖွစျပွီး လုံခွုံရေးကောငျစီအဖှဲ့ဝငျလညျးဖွစျသညျ။ ခနြျကရှေိတျအတှကျ တရုတျတောငျပိုငျးမှလုပျဆောငျရမညျ့ မကျအာသာ၏ လြှို့ဝှကျအစီအစဉျတစျခုအပျေါ အာရုံစိုကျခွငျးကပိုမိုသငျ့တျောသညျ။

ကိုရီးယားစစျပှဲအတှငျး ခနြျကရှေိတျအား မကျအာသာ၏အကွံပေးတိုကျတှနျးခကြျမြားနှငျ့ပတျသတျပွီး အတညျပွုနိုငျသညျ့ တရားဝငျမှတျတမျးမြားမရှိပါ။ သို့သျောလညျး မွနျမာနိုငျငံတှငျခွကေုပျယူပွီး တရုတျနိုငျငံအား ကယြျပွနျ့သညျ့စစျဆငျနှဲလိုသညျ့ မကျအာသာ၏စိတျကူးကို အကောငျအထညျဖျောမညျ့ အစီစဉျတစျရပျရှိခဲ့ကွောငျး တရုတျပွညျတှငျးစစျအတှငျး ခနြျကရှေိတျ၏ အဓိကအကွံပေးအဖွငျ့ဆောငျရှကျခဲ့သူ၊ ဒုတိယကမ်ဘာစစျတှငျ ပါဝငျခဲ့သညျ့ အမရေိကနျဗိုခြုပျဟောငျး Claire Chennault က နောကျပိုငျးတှငျလူသိရှငျကွားဝနျခံပွောဆိုခဲ့သညျ။

“ဒါဟာ နှစျဖကျဝိုငျးပတျပိတျဆို့မှုစစျဆငျရေးဖွစျတယျ။ ကိုရီးယားမှာ ကုလသမဂ်ဂတပျတှကေတစျဖကျ၊ တောငျပိုငျးနယျမွတှေမှော တရုတျဖွူအမြိုးသားတပျတှကေတစျဖကျနှငျ့ နှစျဖကျညှပျမိစနေိုငျတယျ၊ ဒါဟာ ကွီးမားတဲ့အခှငျ့အလမျးပဲ၊ တရုတျဖွူအမြိုးသားတပျတှကေို ကိုရီးယားမှာမထားပဲ တောငျပိုငျးကနတေိုကျခိုငျးဖို့ဖွစျတယျ” ဟု သူက ၁၉၅၈ ခုနှစျအမရေိကနျကှနျဂရကျ ကွားနာစစျဆေးမှုတှငျ ထှကျဆိုခဲ့သညျ။

၎င်းငျးစစျဆငျရေးမှာ စီအိုငျအေ၏ ပထမဆုံးလြှို့ဝှကျစစျပှဲဖွစျပွီး လုံးဝ ရှုံးနိမျ့ခဲ့ရသညျ့စစျပှဲလညျးဖွစျသညျ။ မွနျမာအစိုးရသညျ အဆိုပါအရေးကိစ်စနှငျ့ပတျသတျပွီး ကုလသမဂ်ဂထံတိုငျကွားခဲ့ပွီး အထှထှေညေီလာခံမှ ကူမငျတနျတပျမြားမွနျမာပွညျမှထှကျခှာရနျတောငျးဆိုသညျ့ ဆုံးဖွတျခကြျမြား ခမြှတျခဲ့သညျ။

အမရေိကနျနှငျ့ ထိုငျဝမျတို့က ၎င်းငျးတို့၏တပျမြားပွနျလညျရုတျသိမျးရနျ သဘောတူညီခဲ့ပွီး ၁၉၅၄ မလေတှငျ ကူမငျတနျတပျဖှဲ့ဝငျ ၆ဝဝဝ ခနျ့အား လကွေောငျးမှတဆငျ့ပွနျလညျချေါဆောငျသှားခဲ့သညျ။ သို့တိုငျအောငျ တပျဖှဲ့ဝငျ ထောငျပေါငျးမြားစှာကနြျရှိနသေေးသညျ့အတှကျ မွနျမာက ပီကငျးအခွစေိုကျ တရုတျပွညျမအစိုးရထံ မကြျနှာမူခဲ့သညျ။

အရှေ့တောငျအာရှဒသေမှ ကူမငျတနျအား ခြမှေုနျးခွငျး

ကိုရီးယားစစျပှဲအပွီး ဆယျစုနှစျတစျခုခနျ့အကွာ၊ တရုတျ-မွနျမာနှစျနိုငျငံနယျနမိတျမဉြျးသတျမှတျမှုပွီးစီးသညျ့ ၁၉၆၁ ခုနှစျတှငျ တရုတျတပျသား နှစျသောငျးခနျ့သညျ ယူနနျပွညျနယျနှငျ့ မွနျမာနိုငျငံအရှေ့မွောကျပိုငျးနယျခွားအား ဖွတျကြျောဝငျရောကျလာခဲ့သညျ။

“မဲခေါငျမွစျ” ဟု လြှို့ဝှကျအမညျပေးထားသညျ့ အဆိုပါစစျဆေးရေးတှငျ “လူလှိုငျး” စစျဆငျရေးနညျးဖွငျ့ ယခုနောကျပိုငျး ရှှတွေိဂံဒသေဟု ချေါသညျ့တောငျတနျးဒသေသို့ ထိုးစစျဆငျတိုကျခိုကျခဲ့ကွသညျ။ လူသူအငျအား အမွောကျအမြားဖွငျ့ ထိပျတိုကျ ထိုးဖောကျတိုကျခိုကျသညျ့ လူလှိုငျး စစျဆငျရေးနညျးလမျးမှာ ကိုရီးယားစစျပှဲတှငျအသုံးပွခဲ့သညျ့ နညျးဗြူဟာဖွစျသညျ။

ထိုစစျဆငျရေးအတှငျး ကူမငျတနျတပျမြား၏ နောကျတနျးအထိ ထိုးဖောကျဖွိုဖကြျနိုငျခဲ့ပွီး ရှုံးနိမျ့သှားသညျ့ ကူမငျတနျတပျဖှဲ့ဝငျမြားသညျ ထိုငျးနယျစပျသို့ ဆုတျခှာသှားခဲ့ကွသညျ။ ကူမငျတနျတပျဖှဲ့ဝငျအကွှငျးအကနြျအခြို့နှငျ့ ၎င်းငျးတို့၏ မြိုးဆကျမြားမှာ ယနေ့တိုငျ ယငျးဒသေတှငျရှိနသေေးသညျ။

ဤ စစျဆငျရေးမှာလညျး လြှို့ဝှကျစစျဆငျရေးဖွစျသညျ။ မွနျမာနိုငျငံအစိုးရ၏မှတျတမျးမြားတှငျ ၁၉၆၁ စစျဆငျရေးအတှငျးက တရုတျတပျသားမြားပါဝငျမှုကို ဖျောပွထားခွငျးမရှိသကဲ့သို့ တရုတျဘကျကလညျး ထုတျဖျောပွောဆိုထားခွငျးမရှိပါ။ အဆိုပါစစျဆငျရေးမှာ ကိုရီးယားစစျပွီးဆုံးခြိနျမှ ၁၉၆၂ တရုတျ-အိန်ဒိယစစျ နှငျ့ ဗီယနမျနိုငျငံက ကမေ်ဘာဒီးယားနိုငျငံအားဝငျရောကျတိုကျခိုကျမှုအပွီးတှငျ ဗီယနမျနိုငျငံအား “အပွစျပေးသညျ့” ၁၉၇၉ ခုနှစျစစျပှဲမြား မဖွစျမီအခြိနျအထိ တရုတျနိုငျငံ၏ ခတျေသစျသမိုငျးတှငျ ကွီးမားသညျ့ နယျစပျဖွတျကြျော အငျအားသုံးတိုကျခိုကျမှုဖွစျသညျ။

စာရေးသူကိုယျတိုငျ ၁၉၈၇ ခုနှစျတှငျ တရုတျ-မွနျမာနယျစပျတစျလြှောကျ သှားရောကျခဲ့စဉျက အသကျကွီးပိုငျးဒသေခံမြားက ကြေးရှားမြားအတှငျး လကျနကျအပွညျ့အစုံတပျဆငျထားသညျ့ တရုတျတပျဖှဲ့ဝငျမြား ဝငျရောကျတိုကျခိုကျခဲ့ပုံနှငျ့ ကူမငျတနျ အခွစေိုကျစခနျးမြားအားပစျခတျစဉျ တုနျဟညျးစှာပျေါထှကျလာသညျ့ စကျသနေတျပစျခတျသံမြားအားကွားခဲ့ရပုံတို့ကို ပွနျပွောငျးပွောပွခဲ့ကွသညျ။

၎င်းငျးဖွစျရပျမြားနောကျပိုငျး ရှှတွေိဂံဒသေတှငျကနြျရှိခဲ့သညျ့ ကူမငျတနျအကွှငျးအကနြျမြားမှာ တရုတျပွညျသူ့သမ်မတနိုငျငံအား စစျရေးအရ စိနျချေါနိုငျသညျ့စှမျးရညျမရှိတော့ပါ။ နယျစပျဒသေတှငျ ထိုတပျဖှဲ့ဝငျဟောငျးမြားက ရာဇဝတျဂိုဏျးမြားနှငျ့ မူးယစျမှောငျခိုဂိုဏျမြားအဖွစျ ပွောငျးလဲသှားခဲ့ခွငျးသညျ ကိုရီးယားစစျပှဲ၏ ခါးသီးသညျ့ဆိုးမှမြေားပငျဖွစျသညျ။

ထိုဖွစျရပျမြား၏ နောကျပိုငျးကာလသကျရောကျမှုမြားဖွစျသညျ့ ကူမငျတနျမြားဆကျလကျကနြျရှိနခွေငျးနှငျ့ ၎င်းငျးတို့၏လကျနကျမြား ဌာနတေိုငျးရငျးသားလူမြိုးစုမြားနှငျ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့မြားထံ ရောကျရှိသှားခွငျးက မွနျမာ့ပွညျတှငျးစစျအား မီးစာထိုးပေးနခေဲ့သညျ။

တရုတျအကွောငျးကို ပွနျကောကျရလြှငျ မျော၏ တရုတျပွညျသူ့ဗောလနျတီယာ တပျမြားသညျ “အရှကျရဖှယျရာစု” အပွီး တရုတျတို့၏ ဂုဏျသိက်ခာကို ပွနျလညျရယူနိုငျခဲ့သညျ။ ၎င်းငျးအပွငျ “ခေါငျးဆောငျကွီး” လကျထကျကာလအတှငျး တရုတျသညျ တတိယကမ်ဘာ့နိုငျငံမြားမှ တျောလှနျရေးလှုပျရှားမှုမြား၏ ခံတပျကွီးသဖှယျဖွစျခဲ့သညျ။

ယနေ့အခြိနျတှငျ တရုတျသညျ တျောလှနျရေးကို တငျပို့ခွငျးမလုပျဆောငျတော့ပဲ စကျမှုထုတျကုနျမြားကိုသာ အမြားအပွားတငျပို့လကြျရှိသညျ။ တရုတျသညျ စီးပှားရေးအငျအားတှငျ ကမ်ဘာ့ဒုတိယအကွီးဆုံး နိုငျငံတစျခုဖွစျလာပွီး စစျရေးအငျအားတှငျလညျး တစျကမ်ဘာလုံးအတိုငျးအတာ ဖွနျ့ကကြျနိုငျသညျ့ အငျအားကွီး နိုငျငံတစျခုဖွစျလာပွီဖွစျသညျ။

အဆိုပါ အောငျမွငျမှုမြားအတှကျ မြိုးစေ့မြားအား ကိုရီးယားစစျပှဲတှငျပါဝငျခဲ့သညျ့ လယျသမားစစျသညျတပျမြားက စိုကျပြိုးခဲ့ကွသညျ။ မှနျကနျသညျ့ နညျးနာနှငျ့ စိတျအားထကျသနျမှုသာရှိလြှငျ လကျနကျနှငျ့နညျးပညာမွငျ့မားပွီး အငျအားကွီးမားသညျ့ အမရေိကနျနှငျ့ ၎င်းငျး၏မဟာမိတျမြားအား တိုကျခိုကျဟနျ့တားနိုငျကွောငျး တရုတျ “ပွညျသူ့ဗျောလနျတီယာ” တပျဖှဲ့ဝငျမြားက ပွသခဲ့သညျ။

မောငျဝငျးမျော